Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị và sự cần thiết phải học tập lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên hiện nay

Nguyễn Thị Mai Trâm
Giảng viên Khoa Lý luận cơ sở

Giáo dục lý luận chính trị là một nội dung quan trọng trong tư tưởng Hồ Chí Minh về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, về công tác lý luận. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Người luôn quan tâm đến công tác giáo dục lý luận chính trị. Theo Người, đây là hoạt động quan trọng, quyết định sự thành bại của sự nghiệp cách mạng xuyên suốt mọi giai đoạn lịch sử. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị cũng chính là cơ sở lý luận nền tảng của sự đổi mới căn bản, toàn diện về giáo dục và đào tạo, nhất là công tác nâng cao giáo dục lý luận chính trị đối với cán bộ, đảng viên hiện nay.

Giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh là quá trình giáo dục, bồi dưỡng những tri thức lý luận chính trị, cốt lõi là lý luận Mác – Lênin, đường lối, chính sách của Đảng, nhằm nâng cao trình độ nhận thức, giác ngộ cách mạng, xây dựng thế giới quan và phương pháp luận khoa học, bồi dưỡng những phẩm chất chính trị, đạo đức và năng lực của người cán bộ cách mạng. Giáo dục lý luận chính trị theo Người là một khâu công tác quan trọng của Đảng nhằm làm cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân nắm bắt được những kiến thức về chủ nghĩa Mác – Lênin, về đường lối, chính sách của Đảng, nâng cao phẩm chất cách mạng và năng lực hoạt động thực tiễn của họ, hướng dẫn họ vận dụng những hiểu biết ấy vào cuộc. Vì vậy, theo quan niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, giáo dục lý luận chính trị có vị trí, vai trò vô cùng quan trọng đối với việc xây dựng con người mới, xã hội mới. Người cho rằng: “Làm nghề gì cũng phải học, vậy làm cách mạng cũng phải học. Nếu không giáo dục cho đảng viên làm cách mạng mà cứ yêu cầu họ làm cách mạng thì họ không làm tròn được nhiệm vụ [1]” , đồng thời, Người chỉ rõ: “Tất cả các đảng viên phải cố gắng học tập, coi việc học tập lý luận và chính trị là một nhiệm vụ quan trọng của mình. “Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, trong Đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam” [2].

Giáo dục lý luận chính trị theo quan điểm Chủ tịch Hồ Chí Minh có vị trí, vai trò hết sức quan trọng, thể hiện:

Thứ nhất, thông qua giáo dục lý luận chính trị cung cấp cho người học hệ thống những tri thức, lý luận khoa học, quan điểm, chủ trương, đường lối cách mạng của Đảng, qua đó giúp xác định niềm tin khoa học, hình thành mục tiêu lý tưởng cho lực lượng cách mạng.

Thứ hai, thông qua giáo dục lý luận chính trị giúp cho người học hình thành công cụ tư duy khoa học hiệu quả để nhận thức, nắm bắt được bản chất, tính tất yếu, tính quy luật vận động khách quan của cách mạng Việt Nam, kiên định trong cuộc đấu tranh tư tưởng của Đảng chống lại các quan điểm sai trái, cơ hội, phản động, bảo vệ chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; giữ vững và tăng cường trận địa tư tưởng xã hội chủ nghĩa, làm thất bại âm mưu diễn biến hòa bình trên lĩnh vực tư tưởng – văn hóa của kẻ thù.

Thứ ba, thông qua giáo dục lý luận chính trị nhằm củng cố lòng tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vào con đường cách mạng đã lựa chọn.

Thứ tư, việc giáo dục lý luận chính trị còn là nhân tố tác động tích cực đến công cuộc đổi mới, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lưc lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; đấu tranh chống suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, bệnh cơ hội, giáo điều, bảo thủ, chủ nghĩa cá nhân và tệ quan liêu, tham nhũng.

Giáo dục lý luận chính trị theo quan điểm Chủ tịch Hồ Chí Minh có những nội dung cơ bản sau:

Thứ nhất, giáo dục chủ nghĩa Mác – Lênin.

Đối với Hồ Chí Minh, một trong những quan điểm xuyên suốt nhất quán là cách mạng trước hết phải làm cho dân giác ngộ, phải giảng giải cho mọi người hiểu được chủ nghĩa Mác – Lênin, hiểu được đường lối chính sách của Đảng. Cho nên nói về công tác học tập và huấn luyện lý luận cho cán bộ, Người đã đặt câu hỏi: Huấn luyện gì? Và câu trả lời là huấn luyện lý luận Mác – Lênin. “Phải dạy lý luận Mác – Lênin cho mọi người”, tài liệu để huấn luyện “trước hết phải lấy những tài liệu về chủ nghĩa Mác – Lênin làm gốc”. Theo Người, mọi cán bộ, đảng viên “phải ra sức học tập chủ nghĩa Mác – Lênin, củng cố lập trường của giai cấp vô sản, cố gắng nắm vững những quy luật phát triển của cách mạng; phải luôn luôn nâng cao đạo đức cách mạng, kiện quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, bồi dưỡng chủ nghĩa tập thể của giai cấp vô sản.” Hiểu chủ nghĩa Mác – Lênin còn để phụng sự cách mạng, cho Tổ quốc và Nhân dân, nếu không hết lòng, hêt sức phụng sự nhân dân, tự kiêu, tự đại, tự tư, tự lợi, như thế là trái với chủ nghĩa Mác – Lênin.

Thứ hai, giáo dục phẩm chất đạo đức cách mạng.

Trong công tác giáo dục lý luận chính trị, Hồ Chí Minh quan tâm đến giáo dục phẩm chất đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên, vì Người quan niệm “người cán bộ cách mạng phải có đạo đức cách mạng, phải giữ vững đạo đức cách mạng mới là người cán bộ cách mạng chân chính.” Bởi khi, người có đạo đức cách mạng thì gặp khó khan gian khổ cũng không lùi bước, khi gặp thuận lợi và thành công càng khiêm tốn, chất phác, không tư lợi hưởng thụ, thực sự trở thành người “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”. Song song với việc giáo dục đạo đức cách mạng thì cũng cần phải chống mọi căn bệnh nguy hiểm, như quan liêu, tham ô, lãng phí mà Người gọi đó là căn bệnh chủ nghĩa cá nhân. Để tránh và tiêu diệt căn bệnh đó thì phải học tập lý luận chính trị, trau dồi đạo đức cách mạng. Nếu xa rời mục tiêu lý tưởng cách mạng, nếu suy thoái về đạo đức tức là đã hỏng từ “gốc”, cho nên đạo đức cách mạng là yêu cầu tiên quyết.

Thứ ba, giáo dục chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.

Một trong những tài liệu phục vụ cho công tác giáo dục lý luận chính trị là “những chỉ thị, nghị quyết, luật, lệnh của Đoàn thể và Chính phủ đều là những tài liệu cần phải học tập nghiên cứu.” Giáo dục cương lĩnh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, phát luật của Nhà nước cho cán bộ, đảng viên là một trong những nội dung quan trọng trong nội dung giáo dục lý luận chính trị về cương lĩnh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính, pháp luật của Nhà nước giúp cán bộ, đảng viên hiểu rõ, tin tưởng và quyết tâm thực hiện tốt đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật đó. Người đặt câu hỏi: Vì sao phải học tập đường lối, chủ trương, nghị quyết của đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước? Vì: “Có nắm vững đường lối cách mạng mới thấy rõ phương hướng tiến lên của cách mạng, mới hiểu rõ mình phải làm gì và đi theo hướng nào để thực hiện mục đích của Đảng trong giai đoạn cách mạng hiện nay.” “vì vậy, phải chịu khó học tập lý luận Mác – Lênin, học tập đường lối, chính sách của Đảng, đồng thời phải học văn hóa, kỹ thuật và nghiệp vụ, không ngừng nâng cao trình độ chính trị, tư tưởng và năng lực công tác của mình.”

Hiện nay, những tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị vẫn giữ nguyên giá trị và là kim chỉ nam, định hướng quan trọng cho Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo nâng cao hoạt động giáo dục lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng nêu rõ: “Công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị được đổi mới cả về nội dung và phương pháp; tăng cường quản lý, kỷ luật trong giảng dạy, học tập; chất lượng đào tạo, bồi dưỡng được nâng lên; từng bước khắc phục tình trạng lười học, ngại học lý luận chính trị, dạy và học hình thức” . Bên cạnh những thành tích đạt được, Đại hội XIII chỉ ra một số hạn chế trong công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên “việc giáo dục tư tưởng, chính trị cho cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên, một bộ phận đảng viên chưa nắm được chủ trương, đường lối của Đảng. Việc học tập lý luận chính trị tuy có nhiều cố gắng, nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu” . Những hạn chế, tồn tại trong công tác giáo dục lý luận chính trị, là một trong những nguyên nhân làm cho “một bộ phận cán bộ, đảng viên bản lĩnh chính trị không vững vàng, suy thoái về tư tưởng chính trị, còn hoài nghi, mơ hồ về mục tiêu, lý tưởng của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta; một số ít hoang mang, dao động, mất lòng tin; cá biệt còn phủ nhận chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối đổi mới của Đảng” . Đặc biệt, trước thực trạng đạo đức xã hội diễn biến phức tạp, nhất là tình trạng tha hóa đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên; sự tự rèn luyện bản thân có phần bị xem nhẹ thì việc nghiên cứu và học tập lý luận chính trị có ý nghĩa vô cùng quan trọng, là một yêu cầu cần thiết, cấp bách, thường xuyên và lâu dài đối với mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người lãnh đạo, người đứng đầu cơ quan, đơn vị. Hiện nay, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác giáo dục, bồi dưỡng lý luận chính trị cần thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, tăng cường ý thức tự giáo dục chính trị, tư tưởng trong cán bộ, đảng viên.

Ý thức tự giáo dục chính trị, tư tưởng trong cán bộ, đảng viên là chìa khóa để đi đến hiệu quả của giáo dục lý luận chính trị, bởi cho dù có thực hiện các giải pháp khác nhau nhưng thiếu sự tự ý thức, tự giáo dục của bản thân cán bộ, đảng viên cũng không mang lại hiệu quả. Khi nào mà mỗi cán bộ, đảng viên có ý thức tự học, nhận thức được vai trò và tin tưởng vào năng lực của bản thân thì khi đó quá trình học tập mới trở thành đam mê, thôi thúc người đảng viên tự giác tìm tòi, học tập, rèn luyện mà không cần bất cứ sự ép buộc hoặc kỷ luật từ bên ngoài.

Hai là, bồi dưỡng chuẩn mực đạo đức cách mạng, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao chất lượng giảng dạy cho đội ngũ báo cáo viên, giảng viên trường chính trị.

Xây dựng đội ngũ giảng viên trường chính trị, báo cáo viên có phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức tốt; có chuyên môn cao, có kỹ năng tuyên truyền, giáo dục, có tâm huyết và không ngừng đổi mới, sáng tạo trong công tác giáo dục lý luận chính trị, đồng thời phải luôn có ý thức trau dồi, rèn luyện nâng cao trình độ, năng lực bản thân; kiện toàn đội ngũ giảng viên, đổi mới hoạt động, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của họ. Bên cạnh đó, người giảng viên trường chính trị cần phải có phương pháp giáo dục tốt. Bởi, sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “Không nên lúc nào cũng trích C.Mác, cũng trích V.I.Lênin làm cho đồng bào khó hiểu. Nói thế nào cho đồng bào hiểu được, đồng bào làm được, đó là hiểu được chủ nghĩa Mác - Lênin. Nói thiết thực, nói đúng lúc, đúng chỗ mới là hiểu chủ nghĩa Mác- Lênin”.

Đối với người học, phải có tinh thần, thái độ và phương pháp học tập sao cho có hiệu quả và đạt mục đích. Người học phải có động cơ học tập trong sáng. Người học phải biết dùng lý luận đã học để liên hệ với thực tiễn công tác. Người học phải có phương pháp học tập chủ động sáng tạo, tìm tòi, độc lập trong suy nghĩ. Có như vậy việc học mới có kết quả cao.

Ba là, tiếp tục thực hiện nghiêm quy định, chế độ học tập lý luận chính trị gắn với việc cung cấp thông tin, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên.

Phải thực hiện kế hoạch học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận bắt buộc hằng năm đối với cán bộ, đảng viên gắn với việc cung cấp thông tin, cập nhật kiến thức mới phù hợp từng đối tượng, từng cấp, từng ngành, từng địa phương theo tinh thần Đại hội XII. Phát huy vai trò nêu gương của người đứng đầu, của cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp, phải coi việc học tập lý luận chính trị là nghĩa vụ đối với mọi cán bộ, đảng viên và phải được quy định thành chế độ để mọi người tự giác thực hiện nghiêm túc việc học tập.

Bốn là, thường xuyên thực hiện công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục lý luận chính trị.

Công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục lý luận chính trị là vấn đề quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị. Việc kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục lý luận chính trị là việc làm cần thiết để hạn chế những thiếu sót, sai lầm mà trong quá trình giáo dục lý luận chính trị phát sinh cho cả người dạy và người học. Thông qua việc kiểm tra, đánh giá chất lượng mới được nâng lên, đáp ứng yêu cầu của cả người dạy lẫn người học.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị đã trở thành nền tảng và là nhân tố chỉ đạo công tác giáo dục lý luận chính trị của Đảng. Đẩy mạnh giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên là vấn đề cấp thiết, quan trọng hàng đầu đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay. Đây là giải pháp tích cực nhất để giúp cho đội ngũ cán bộ, đảng viên góp phần nâng cao trình độ lý luận chính trị để họ thật sự có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với mục tiêu lý tưởng cách mạng của Đảng, thấm nhuần lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước và tham gia đấu tranh tư tưởng, lý luận chống lại những luận điệu xuyên tạc, bóp méo các quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng ta./.

CHUYÊN ĐỀ

hcm

Thư viện ảnh