Lý luận gắn liền với thực tiễn là phương châm căn bản trong đường lối giáo dục của Đảng, thực hiện nguyên tắc này Trường Chính trị Bến Tre luôn quán triệt trong cả nội dung chương trình, thi, viết thu hoạch thực tế, khóa luận tốt nghiệp. Đặc biệt, trong học phần nghiên cứu thực tế luôn được Trường chú trọng quán triệt nghiêm nguyên tắc này trong viết bài thu hoạch nghiên cứu thực tế nhằm góp phần nâng cao chất lượng học tập và rèn luyện của học viên.
Với chiều dày 77 năm xây dựng và phát triển (1947 - 2024), Trường Chính trị Bến Tre luôn làm tốt chức năng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể chính trị - xã hội ở cơ sở. Thời gian qua, nhằm nâng cao chất lượng dạy – học, thực hiện phương châm “học đi đôi với hành”, “lý luận gắn với thực tiễn”, Trường luôn chú trọng nâng cao chất lượng nghiên cứu thực tế và bài thu hoạch của học viên các lớp Trung cấp lý luận chính trị theo Quyết định 469-QĐ/TCT ngày 24/2/2020 của Hiệu trưởng Trường Chính trị ban hành Quy chế hoạt động nghiên cứu thực tế của học viên tại Trường Chính trị Bến Tre; Quyết định số 6468-QĐ/HVCTQG ngày 21/12/2021 của Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh về việc ban hành bộ Quy chế quản lý đào tạo, bồi dưỡng của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Theo đó, nghiên cứu thực tế là một học phần trong chương trình đào tạo Trung cấp lý luận chính trị được thực hiện sau khi học viên đã học xong ít nhất 2 học phần. Tuy nhiên, nhằm tạo thuận lợi cho học viên đối chiếu những lý luận đã học trong chương trình Trung cấp lý luận chính trị để vận dụng viết bài thu hoạch góp phần nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị cho từng học viên nên hoạt động nghiên cứu thực tế này thường tổ chức gần cuối khóa học. Phương thức thực hiện trong nghiên cứu thực tế là nghe báo cáo thực tế; nghiên cứu sâu các mô hình, điển hình, tìm hiểu cách làm hay, làm mới của địa phương, cơ quan, đơn vị; tham dự vào hoạt động chung của địa phương, cơ quan, đơn vị; hoạt động riêng của tổ chức Đảng, chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội. Hay tham quan các cơ sở sản xuất, kinh doanh; tham gia các hoạt động văn hóa – xã hội; ….
Căn cứ vào từng đối tượng, yêu cầu của từng lớp lựa chọn địa điểm trong hay ngoài tỉnh, giáo viên chủ nhiệm phối hợp với Khoa hướng dẫn sẽ định hướng nội dung nghiên cứu và các chủ đề viết bài thu hoạch nghiên cứu thực tế. Học viên sẽ dựa vào nội dung định hướng đó để lựa chọn chủ đề, viết và nộp thu hoạch nghiên cứu thực tế trong thời gian 5 ngày kể từ khi kết thúc chuyến thực tế. Qua nghiên cứu thực tế đã tạo điều kiện cho học viên vận dụng những kiến thức đã học để nắm bắt, phân tích, đánh giá, tổng hợp tình hình thực tế ở cơ sở để giải quyết các vấn đề do thực tiễn đặt ra. Đặc biệt, từ những ý kiến đề xuất ở các bài thu hoạch nghiên cứu thực tế là cơ sở giúp cho trường nâng cao chất lượng nghiên cứu thực tế và viết thu hoạch cho các khóa học sau.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, chất lượng của một số bài nghiên cứu thực tế còn hạn chế và kết quả chưa cao do một vài học viên nhận thức chưa đúng đắn về tầm quan trọng của việc đi nghiên cứu thực tế và viết bài thu hoạch, học viên thiếu đầu tư về nội dung và hình thức. Một số bài còn sao chép các báo cáo, thiếu số liệu phân tích, hoặc có so sánh, phân tích nhưng chưa làm rõ được tình hình, vấn đề thực tế của địa phương đến thực tế. Một số bài chưa đánh giá được mặt mạnh cũng như những vấn đề còn tồn tại, để kiến nghị và rút ra bài học gắn với nhiệm vụ công tác của mỗi học viên,…Trước thực trạng trên, nhằm nâng cao chất lượng bài thu hoạch thực tế của học viên các lớp Trung cấp lý luận chính trị, một số giải pháp đề xuất:
Một là, nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động nghiên cứu thực tế và viết bài thu hoạch thực tế.
Nghiên cứu thực tế cũng là hình thức học tập trong thực tiễn cuộc sống. Thông qua nghiên cứu thực tế và viết bài thu hoạch giúp cho người học trau dồi kỹ năng vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn vừa góp phần nâng cao kết quả học tập và rèn luyện, vừa tích lũy kinh nghiệm phục vụ cho quá trình công tác ở địa phương. Do đó người học cần nêu cao nhận thức, trách nhiệm thực hiện nghiên cứu thực tế và viết bài thu hoạch thực tế là một phần học quan trọng của chương trình Trung cấp lý luận chính trị. Nhận thức đúng là chìa khóa giúp người học rèn cho mình tinh thần chủ động, ý thức tự giác trong học tập, viết bài thu hoạch thực tế hoàn thành khóa đào tạo trung cấp lý luận chính trị.
Để người học có nhận thức cao về tầm quan trọng nghiên cứu thực tế và viết bài thu hoạch đòi hỏi nhà trường cần chủ động trong xây dựng, hoàn thiện các quy chế, quy định, quy trình thực hiện nghiên cứu thực tế; thể thức viết bài thu hoạch nhằm đưa hoạt động nghiên cứu thực tế đi vào nền nếp, góp phần nâng cao chất lượng bài thu hoạch thực tế. Đối với giáo viên chủ nhiệm cần thường xuyên theo dõi và đánh giá ý thức học tập của học viên, kịp thời trao đổi, báo cáo để có sự nhắc nhở, điều chỉnh cả về ý thức học tập, lối sống và việc chấp hành các quy định, quy chế trường, đặc biệt nhận thức sâu về tầm quan trọng của học phần nghiên cứu thực tế và viết bài thu hoạch.
Đối với người học, nhằm nâng cao chất lượng nghiên cứu thực tế và viết bài thu hoạch, trước tiên người học phải nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của học phần nghiên cứu thực tế, nắm vững và tuân theo các qui định, quy chế nghiên cứu thực tế cũng như thể thức viết bài thu hoạch. Học viên phải tự giác sắp xếp thời gian, xây dựng kế hoạch cá nhân và hoàn thành kế hoạch nghiên cứu thực tế cùng lớp theo đúng quy định. Trong thời gian đi nghiên cứu thực tế, học viên phải luôn trong tâm thế chủ động thu thập tài liệu, hình thành sơ nét đề cương, rút kết một số kinh nghiệm cho bản thân và địa phương về thực tế để chuẩn bị cho viết bài thu hoạch nghiên cứu thực tế. Thông qua đề cương và nguồn tư liệu chuẩn bị trước sẽ giúp học viên dễ dàng hoàn thành bài thu hoạch một cách chỉnh chu và đảm bảo đầy đủ nội dung theo qui định. Tuy nhiên, học viên cần khắc phục tư tưởng chủ quan, xem nhẹ học phần nghiên cứu thực tế như tham quan thực tế, hay sao chép rập khuôn các báo cáo vào bài thu hoạch,... Điều này sẽ “bóp chết” tư duy sáng tạo của học viên và chất lượng bài thu hoạch nghiên cứu thực tế sẽ không cao. Cho nên, học viên cũng cần rèn thêm cho mình kỹ năng tư duy, độc lập trong suy nghĩ để phân tích, so sánh số liệu trong bài thu hoạch góp phần nâng cao chất lượng học tập và rèn luyện của học viên.
Hai là, phát huy vai trò chủ động của giáo viên chủ nhiệm trong công tác định hướng, xây dựng kế hoạch nghiên cứu thực tế.
Để làm tốt vai trò là cầu nối giữa học viên với nhà trường, người giáo viên chủ nhiệm không những nắm và quản lý lớp theo đúng quy chế, qui định đào tạo Trung cấp lý luận chính trị mà còn phải chủ động trong định hướng quá trình học tập của lớp. Đặc biệt, công tác thống nhất địa điểm, xây dựng kế hoạch cụ thể, chi tiết là rất quan trọng, đảm bảo cho chuyến nghiên cứu thực tế thành công. Thông qua kế hoạch, sẽ giúp học viên nâng cao nhận thức, chủ động tìm hiểu địa điểm, lựa chọn chủ đề, xúc tiến các công việc thu thập tài liệu chuẩn bị cho viết bài thu hoạch nghiên cứu thực tế đạt kết quả cao. Vì vậy, khi xây dựng kế hoạch nghiên cứu thực tế, giáo viên chủ nhiệm cần phát huy tinh thần dân chủ, tôn trọng ý kiến thống nhất của đa số học viên trong lớp để nghiên cứu thực tế tổ chức đảm bảo thiết thực và hiệu quả. Bên cạnh đó công tác chuẩn bị về phương tiện, điều kiện phục vụ đoàn nghiên cứu, việc liên hệ trước với địa phương đến công tác về nội dung đoàn cần nghiên cứu là rất quan trọng, giúp cho chuyến nghiên cứu thực tế thành công. Trong quá trình quản lý đoàn nghiên cứu thực tế, giáo viên cần theo dõi, nhắc nhở học viên chủ động ghi chép, lựa chọn, thu thập nguồn tài liệu, hình ảnh cho bài thu hoạch nghiên cứu thực tế đạt kết quả cao.
Ba là, nâng cao tinh thần, trách nhiệm của khoa chủ quản, giáo viên hướng dẫn đoàn đi nghiên cứu thực tế.
Với vai trò là người phụ trách đoàn nghiên cứu thực tế và là giám khảo chấm bài thu hoạch, người giáo viên hướng dẫn định hướng nội dung nghiên cứu, viết thu hoạch và đánh giá bài thu hoạch nghiên cứu thực tế cần công tâm, khách quan góp phần đánh giá đúng thực chất chất lượng rèn luyện và học tập của học viên. Nội dung định hướng các chủ đề nghiên cứu thực tế phải liên quan đến các học phần trong chương trình Trung cấp lý luận chính trị, sát với mục tiêu, chương trình đào tạo của Học viện, của nhà trường. Đồng thời, nó cũng khơi gợi cho học viên tư duy sáng tạo để rút ra kinh nghiệm giải quyết những vấn đề nóng mà thực tiễn đặt ra. Giáo viên hướng dẫn phải luôn theo dõi, nhắc nhở, định hướng cho đoàn học viên nghiên cứu thực tế nghiêm túc, tránh hình thức, đảm bảo an toàn và chất lượng trong suốt quá trình nghiên cứu thực tế.
Bốn là, tăng cường công tác giám sát việc tổ chức thực hiện nghiên cứu thực tế và sự phản hồi về kết quả các bài thu hoạch nghiên cứu thực tế của học viên làm cơ sở nâng cao chất lượng bài nghiên cứu thực tế cho những khóa sau.
Nghiên cứu thực tế là một trong những học phần thực hiện phương châm lý luận gắn với thực tiễn của chương trình đào tạo Trung cấp lý luận chính trị. Học phần thực hiện cần có sự phối hợp chặt chẽ của Trường với địa phương, đơn vị thực tế và các khoa, phòng liên quan từ khâu chuẩn bị dự thảo kế hoạch, đến khi kế hoạch ban hành và tổ chức thực hiện. Do đó, để đạt kết quả cao, đòi hỏi nhà trường cần tăng cường công tác giám sát việc tổ chức thực hiện nghiên cứu thực tế của của học viên, cũng như giám sát quá trình chấm bài thu hoạch nghiên cứu thực tế đảm bảo đánh giá đúng thực chất, đúng quy định góp phần nâng cao chất lượng học tập và rèn luyện của học viên. Thông qua kết quả bài thu hoạch nghiêm cứu thực tế, khoa hướng dẫn có nhiệm vụ thông tin kịp thời với lớp về điểm đạt và chưa đạt để học viên rút kinh nghiệm vừa làm cơ sở nâng cao chất lượng bài nghiên cứu thực tế cho những khóa sau.
Tóm lại, nghiên cứu thực tế là hoạt động hữu ích đối với học viên trong học tập, rèn luyện, cũng như trong công tác ở cơ quan, đơn vị và địa phương. Những giải pháp đề xuất để nâng cao chất lượng bài thu hoạch nghiên cứu thực tế của học viên là cơ sở góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo của trường, hướng đến mục tiêu Trường Chính trị chuẩn mức 1 trong thời gian sớm nhất.
Xây dựng nông thôn mới
