Thực hiện dân chủ tại Trường Chính trị Bến Tre - Thực trạng và hướng hoàn thiện

ThS. Nguyễn Thị Ngọc Thương
Giảng viên khoa Nhà nước và pháp luật

Thực hiện dân chủ (THDC) trong cơ quan, đơn vị (CQ, ĐV) là phương thức phát huy quyền làm chủ của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động (CB, CC, VC, NLĐ). Thời gian qua, việc xây dựng và triển khai Quy chế THDC trên cơ sở cụ thể hóa Luật THDC ở cơ sở sát với điều kiện cụ thể của đơn vị luôn được Đảng ủy, Ban Giám hiệu quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt. Tuy vậy, bên cạnh nhưng kết quả đạt được, vẫn còn một số hạn chế nhất định, đòi hỏi cần có giải pháp khắc phục để vừa phát huy hơn nữa dân chủ trong hoạt động Trường Chính trị Bến Tre, vừa đảm bảo tốt quyền, lợi ích hợp pháp, đồng thời huy động sự tham gia của toàn thể VC, NLĐ vào việc thực hiện có hiệu quả các chức năng, nhiệm vụ của nhà trường trong tình hình mới.

1. Ý nghĩa và sự cần thiết thực hiện dân chủ trong hoạt động của của cơ quan, đơn vị

Dân chủ là vấn đề quan trọng được các nhà mácxít đặc biệt chú trọng trong quá trình hình thành quan điểm mới về chủ nghĩa xã hội. Thực thi dân chủ rộng rãi là giá trị cốt lõi, hình thành nên bản chất tốt đẹp của chủ nghĩa xã hội, là một trong những nội dung cơ bản đối lập giữa tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa (XHCN). Vì vậy, thực hiện chủ nghĩa xã hội phải gắn liền với THDC.

Vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, Hồ Chí Minh khẳng định dân chủ là thứ quý báu nhất của Nhân dân, THDC là chìa khóa vạn năng để giải quyết mọi vấn đề của Nhà nước.

Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn xác định dân chủ XHCN vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển của xã hội. Trong thời kỳ đổi mới, dân chủ XHCN ngày càng được mở rộng về nội dung, dân chủ thể hiện cả trong chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và ở các cấp từ Trung ương đến cơ sở, đến từng người dân bằng các hình thức dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp. Nội dung này được thể hiện rõ tại chỉ thị số 30-CT/TW, ngày 18/02/1998 của Bộ Chính trị về xây dựng và thực hiện QCDC cơ sở và tiếp tục được khẳng định, làm sâu sắc hơn trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) và Kết luận số 120-KL/TW ngày 07-01-2016 của Bộ Chính trị khóa XI về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở. Đồng thời, đây cũng là nội dung quan trọng được đưa vào Văn kiện Đại hội XIII của Đảng: “Tiếp tục cụ thể hóa, hoàn thiện thể chế thực hành dân chủ theo tinh thần Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (bổ sung, phát triển năm 2011) và Hiến pháp năm 2013, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Thực hiện đúng đắn, hiệu quả dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện, đặc biệt là dân chủ ở cơ sở. Thực hiện tốt, có hiệu quả trên thực tế phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng" [1].

THDC cơ sở là phương thức thực thi quyền làm chủ của Nhân dân, đảm bảo quyền tham gia quản lý Nhà nước, quản lý xã hội của Nhân dân, vừa là cuộc vận động dân chủ, phát huy tính sáng tạo, khơi dậy sức mạnh tiềm tàng của nhân dân lao động, phát huy cao độ mọi tiềm năng, trí tuệ của Nhân dân trong quá trình xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, góp phần thúc đẩy việc thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng ở địa phương, các CQ, ĐV, doanh nghiệp; đồng thời tạo bầu không khí dân chủ, cởi mở trong xã hội, củng cố thêm niềm tin của Nhân dân vào chế độ xã hội, góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân.

Trong hoạt động của CQ, ĐV, THDC có ý nghĩa quan trọng, là phương thức phát huy quyền làm chủ, huy động trí tuệ, tiềm năng sáng tạo và sức mạnh tổng hợp của CB, CC, VC, NLĐ tham gia đóng góp xây dựng và phát triển của CQ, ĐV; tạo chuyển biến về ý thức, đạo đức, tác phong, lề lối làm việc của đội ngũ CB, CC, VC, NLĐ, đặc biệt là người có chức vụ, quyền hạn theo hướng gần dân, trọng dân và có trách nhiệm với Nhân dân, góp phần xây dựng đội ngũ này là thực sự là người công bộc của Nhân dân, có đủ phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, năng lực và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển và đổi mới của đất nước; đồng thời THDC cũng là điều kiện tốt nhất để phòng ngừa, ngăn chặn và chống các hành vi tham nhũng, lãng phí, quan liêu, phiền hà, sách nhiễu Nhân dân và những hiện tượng, hành vi phản dân chủ khác phát sinh trong bộ máy nhà nước.

2. Thực trạng thực hiện dân chủ tại Trường Chính trị tỉnh Bến Tre - kết quả và những vấn đề đặt ra

Nhận thức được tầm quan trọng của việc THDC, thời gian qua, Đảng ủy, Ban Giám hiệu luôn quan tâm đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức THDC trong nhà trường: Trên cơ sở Luật THDC ở cơ sở năm 2022, Ban Giám hiệu đã kịp thời xây dựng, ban hành Quy chế THDC trong hoạt động của Trường chính trị, tổ chức triển khai đến từng bộ phận, VC, NLĐ làm cơ sở thực hiện, mở rộng và phát huy dân chủ trong hoạt động; tổ chức, triển khai đầy đủ, kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến toàn thể VC, NLĐ để thống nhất nhận thức trong tổ chức thực hiện; tổ chức nêm yết, đăng tải trên trang thông tin điện tử của nhà trường và kết hợp mốt số hình thức khác công khai đầy đủ các nội dung cần phải công khai theo quy định của pháp luật; phối hợp Ban chấp hành Công đoàn tạo điều kiện thuận lợi để VC, NLĐ thực hiện các nội dung quy định VC, NLĐ được bàn và quyết định, tham gia ý kiến (trước khi người đứng đầu quyết định) và kiểm tra, giám sát; nguyên tắc “tập trung, dân chủ”, “tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách” được thực hiện nhất quán trong trong công tác quản lý và điều hành các hoạt động của người đứng đầu và tập thể Ban Giám hiệu. Nhận thức, ý thức trách nhiệm của VC, NLĐ trong THDC từng bước được nâng cao, có sự đầu tư nghiên cứu, tham gia góp ý hoàn thiện dự thảo các quy chế, chương trình, kế hoạch thực hiện các nhiệm chung của nhà trường trước khi ban hành, nêu cao tinh thần đoàn kết, cộng đồng trách nhiệm trong triển khai thực hiện; chủ động tìm kiếm, áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu suất công việc, cải tiến phương pháp, tác phong, lề lối làm việc; giữ gìn đạo đức nghề nghiệp, thực hiện nghiêm các quy tắc, quy định về văn hóa ứng xử trong trường Đảng, góp phần nâng cao hiệu quả thực các nhiệm vụ của nhà trường. Từ đó, tạo bầu không khí dân chủ, cởi mở, phát huy được sức mạnh đoàn kết, thống nhất giúp Trường Chính trị hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trong thời gian qua.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, THDC trong hoạt động của nhà trường cũng còn những hạn chế nhất định: Việc tham gia xây dựng quy chế, quy định và các chương trình, kế hoạch thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đơn vị chưa đồng đều, thể hiện qua một bộ phận VC, NLĐ chưa gương mẫu, tích cực góp ý kiến hoàn thiện các dự thảo mà chủ yếu tập trung ở những đồng chí lãnh đạo, quản lý, chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện hoặc các đồng chí thường xuyên phát biểu. Việc triển khai thực hiện một số chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, cơ quan cấp trên và Đảng ủy, Ban Giám hiệu trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chức năng, nhiệm vụ chung của Trường còn chậm so với tiến độ, mục tiêu, yêu cầu đề ra. Còn VC, NLĐ chưa nhận thức đầy đủ về quyền, trách nhiệm trong THDC trong CQ, ĐV dẫn đến sử dụng quyền chưa đúng, chưa gương mẫu, tích cực thực hiện tốt trách nhiệm của mình trong các hoạt động THDC và tham gia xây dựng cơ quan. Ban Thanh tra nhân dân chưa phát huy đầy đủ, hiệu quả việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình trong công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, kiến nghị việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, nội quy, quy chế cơ quan và việc thực hiện các quy định về dân chủ trong đơn vị để góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của nhà trường, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của VC, NLĐ.

Những hạn chế nêu trên là do: Một bộ phận VC, NLĐ chưa chưa nhận thức đầy đủ, sâu sắc ý nghĩa, vai trò quan trọng của việc phát huy dân chủ, quyền, trách nhiệm của mình trong THDC tại CQ, ĐV, do đó, trong quá trình thực hiện còn thiếu tính gương mẫu, chưa phát huy hết trí tuệ, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân trong xây dựng vì lợi ích chung của tập thể; ý thức chấp hành các quy định của Đảng, Nhà nước, nội quy, quy chế và quy định về giờ giấc làm việc... của một số VC, NLĐ còn hạn chế. Việc rà soát, bổ sung hoàn thiện nội quy, quy chế có lúc chưa kịp thời, nhiều quy định chưa có, chưa cụ thể gây khó khăn cho quá trình thực thi nhiệm vụ của VC, NLĐ; công tác phối hợp thực hiện các nhiệm vụ của các bộ phận, cá nhân có lúc chưa chặt chẽ, hiệu quả; chế độ hội họp, thông tin trong sinh hoạt nội bộ của các đơn vị khoa, phòng có lúc chưa được duy trì thường xuyên dẫn đến một số điểm nghẽn thông tin và làm chậm tiến độ, chất lượng thực thi các công việc; công tác kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện đôi lúc chưa được thường xuyên. Cấp ủy, người đứng đầu, thành viên Ban chấp hành công đoàn và Ban Thanh tra nhân nhân còn phải kiêm nhiệm nhiều công việc chuyên môn nghiệp vụ nên thời gian dành cho việc xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện QCDC trong nhà trường có lức chưa kịp thời...

3. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện dân chủ trong hoạt động của Trường Chính trị Bến Tre thời gian tới

3.1. Tăng cường, nâng cao chất lượng, hiệu quả các hoạt thông tin, tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của VC, NLĐ trong THDC tại đơn vị

Vấn đề cơ bản, thường xuyên và cũng là điều kiện để nâng cao chất lượng THDC trong hoạt động của CQ, ĐV là CB, CC, VC, NLĐ, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các bộ phận phải được thông tin, tuyên truyền, giáo dục để nắm vững, hiểu đúng các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, quy định, quy chế của cơ quan về THDC và sự cần thiết của của các mặt công tác này tại đơn vị. Từ đó mới nêu cao ý thức, trách nhiệm, tính tích cực, chủ động của họ trong tham gia THDC tại CQ, ĐV. Chính vì lẽ đó, để thực hiện tốt dân chủ trong hoạt động của Trường Chính trị, Đảng ủy, Ban Giám hiệu nhà trường và cá nhân người đứng đầu cần tiếp tục quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo việc đổi mới, đa dạng hóa các hình thức thông tin, tuyên truyền, giáo dục gắn với việc tăng cường ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác này tại đơn vị. Nội dung tuyên truyền, giáo dục cần tập trung bám sát vào việc giúp toàn thể VC, NLĐ nắm chắc, kịp thời, đầy đủ các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về THDC cơ sở, đặc biệt cần quán triệt sâu các nội dung quy định của Luật THDC ở cơ sở năm 2022 về nội dung THDC trong CQ, ĐV, Quy chế THDC trong hoạt động của Trường Chính trị, nội quy, quy chế liên quan đến việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà trường; đồng thời giúp mọi người nhận thức đúng ý nghĩa, tầm quan trọng của việc thực hiện và phát huy dân chủ trong hoạt động của nhà trường, thấy rõ quyền, trách nhiệm của mình trong THDC tại đơn vị... để có sự tích cực, chủ động, tự giác hơn trong các hoạt động gắn với việc xây dựng và thực QCDC trong hoạt động của nhà trường, hoàn thành tốt nhiệm vụ chuyên môn, đóng góp vào sự thành công chung của việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của cơ quan.

3.2. Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo THDC trong hoạt động của đơn vị

Đảng ủy, Ban Giám hiệu phải quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ việc quán triệt và tổ chức thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các quy chế, quy định của Trường Chính trị về THDC cơ sở và thực hiện các công việc chuyên môn thuộc chức năng năng, nhiệm vụ nhà trường đảm bảo đúng mục tiêu, yêu cầu, hạn chế vi phạm và xa rời dân chủ; xem việc lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và thực hiện QCDC là một trong những nhiệm vụ quan trọng thường xuyên trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ của đơn vị; thực hiện thường xuyên công tác rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy chế, quy định đã ban hành cho phù hợp với thực tiễn, quy định pháp luật và văn bản hướng dẫn Học viện, các cơ quan ngành cấp trên, trong đó chú ý việc rà soát, cập nhật, sửa đổi, bổ sung các quy định, quy chế phải đảm bảo sự tham gia và nhất thiết phải được quán triệt sâu đến từng VC, NLĐ để thảo luận, tham gia góp ý một cách dân chủ và cùng nhất quán thực hiện; chú trọng đào tạo, bồi dưỡng kiến thức lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ, khuyến khích VC, NLĐ tự học, tự rèn nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực xử lý công việc và thực thi dân chủ trong đơn vị.

3.3. Phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, từng VC, NLĐ trong xây dựng và thực hiện QCDC trong đơn vị

Người đứng đầu phải luôn quan tâm đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và thực hiện QCDC; thực hiện tốt trách nhiệm cá nhân, đồng thời phối hợp với Ban chấp hành Công đoàn thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các nội dung hoạt động gắn với việc THDC trong nhà trường; thực hiện công khai, dân chủ trong quản lý, điều hành các hoạt động đơn vị; trong quản lý, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, thực hiện chế độ, chính sách đối với VC, NLĐ; duy trì thường xuyên chế độ giao ban định kỳ; tổ chức đánh giá, tổng kết hoạt động cơ quan; tăng cường tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, lắng nghe ý kiến phản ánh, phê bình của VC, NLĐ; là trung tâm đoàn kết, tấm gương tiêu biểu về thực hành dân chủ trong đơn vị để VC, NLĐ học tập, làm theo.

Cá nhân từng VC, NLĐ cần nhận thức đúng đắn tính chất quan trọng, sự cần thiết, mục đích, yêu cầu của việc xây dựng và thực hiện QCDC trong hoạt động của đơn vị, nêu cao tinh thần trách nhiệm, tính tích cực, chủ động trong tự học, tự rèn nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ chuyên môn và năng lực tham gia xây dựng và thực hiện QCDC và các hoạt động chung của nhà trường.

Duy trì các chế độ thông tin, sinh hoạt nội bộ của các bộ phận; tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phối hợp thực hiện các nhiệm vụ. Thực hiện các giải pháp cải tiến, nâng cao hiệu suất, chất lượng thực hiện các quy chế, quy định, xây dựng không khí dân chủ, cởi mở, đoàn kết, thống nhất trong nội bộ đơn vị để cùng nhau xây dựng và phát triển.

3.4. Phát huy đầy đủ vai trò của Công đoàn, Ban Thanh tra nhân trong THDC

Ban Chấp hành Công đoàn, Ban Thanh tra nhân dân cần đề xuất, tham mưu cho Đảng ủy, Ban Giám hiệu tăng cường kiểm tra, theo dõi, đánh giá, uốn nắn việc triển khai THDC tại đơn vị để đảm bảo thực hiện đúng pháp luật, đồng thời báo cáo, đề xuất lên cấp trên có thẩm quyền để xử lý đối với những trường hợp vi phạm về dân chủ. Hàng năm, có kế hoạch tổ chức đưa cán bộ công đoàn, cán bộ làm công tác thanh tra nhân dân tham gia các lớp tập huấn nâng cao kiến thức, kỹ năng tổ chức các hoạt động thực hiện quyền thanh tra, kiểm tra, giám sát, xác minh vụ việc theo quy định pháp luật… nhằm nâng cao trình độ, nghiệp vụ, kỹ cho người làm công tác công đoàn, thanh tra nhân dân. Đồng thời, cơ quan cần tạo điều kiện thuận lợi và bố trí nguồn kinh phí hợp lý để Ban thanh tra nhân dân hoạt động tốt hơn.

3.5. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc THDC trong hoạt động của đơn vị

Đây là hoạt động cần được thực hiện thường xuyên để đưa hoạt động THDC đi vào nền nếp, đảm bảo chất lượng, đúng quy định và thực chất. Nội dung kiểm tra, giám sát cần tập vào công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai các chủ trương chính sách, quy định về THDC trong CQ, ĐV; xây dựng và thực hiện QCDC trong hoạt động của nhà trường; trách nhiệm người đứng đầu trong công tác lãnh đạo, điều hành, phối hợp thực hiện QCDC và thực hiện nội quy, quy chế cơ quan; việc chấp hành, thực hiện các quy chế, quy định của VC, NLĐ trong thực hiện QCDC và thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn gắn với chức trách, nhiệm vụ được giao. Qua kiểm tra, giám sát cần kiên quyết xử lý nghiêm những hành vi tiêu cực, những tổ chức, cá nhân sai phạm, đồng thời nhân rộng các mô hình hay, động viên, khen thưởng, biểu dương kịp thời những gương điển hình trong thực hiện QCDC và thực hiện các quy định, quy chế nhằm tạo động lực và khuyến khích sự tích cực, chủ động, sáng tạo của VC, NLĐ trong thực hiện, góp phần nâng cao hiệu quả THDC và hoạt động chung của nhà trường.

Tóm lại, tăng cường THDC cơ sở là một chủ chương lớn của Đảng và Nhà nước ta; đây là nhiệm vụ vô cùng quan trọng, lâu dài, có ý nghĩa chiến lược, nhằm tạo động lực cho công cuộc đổi mới, xây dựng và phát triển đất nước. Nâng cao chất lượng THDC thông qua việc xây dựng và thực hiện QCDC có vai trò quan trọng góp phần để CQ, ĐV hoàn thành nhiệm vụ, xây dựng khối đoàn kết, thống nhất trong CQ, ĐV. Do vậy, trong hoạt động của Trường Chính trị Bến Tre cần tiếp tục quan tâm thực hiện đồng bộ các giải pháp để vừa phát huy những ưu điểm, vừa khắc phục được những hạn chế, khuyết điểm, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng THDC tại đơn vị trong thời gian tới.

 

[1] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, tr.172, 173.

 

CHUYÊN ĐỀ

hcm

Thư viện ảnh