Hệ thống chính trị ở nước ta được thiết lập và vận hành theo nguyên tắc “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ”, mỗi thiết chế trong hệ thống đều có vị trí, vai trò, trách nhiệm khác nhau, quan hệ chặt chẽ với nhau trong một chỉnh thể thống nhất. Trong đó, Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo Nhà nước, xã hội và cả hệ thống chính trị. Nội dung và phương thức quan trọng nhất thể hiện vai trò cầm quyền lãnh đạo của Đảng là lãnh đạo Nhà nước, thông qua Nhà nước và sử dụng bộ máy nhà nước để tổ chức, xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, đòi hỏi Đảng phải không ngừng đổi mới phương thức lãnh đạo, làm cho đường lối, chủ trương của Đảng được thực hiện có hiệu quả cao nhất trong cuộc sống, phát huy cao độ vai trò của Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức xã hội, sức mạnh của quần chúng nhân dân và tiềm năng của đất nước, qua đó, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Thực hiện “từng bước nhất thể hoá chức danh cán bộ” ở cơ sở là một bước quan trọng trong quá trình đổi mới nói trên; đồng thời, là “bước chuyển có tính đột phá về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức ở cơ sở”, điều đó thể hiện sự nhất quán về nguyên tắc lãnh đạo của Đảng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh được Ðại Hội đồng UNESCO (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc) tôn vinh là “Anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam và là nhà văn hóa kiệt xuất”, bởi vì Người là “một biểu tượng xuất sắc về sự tự khẳng định dân tộc, đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam, góp phần vào cuộc đấu tranh chung của các dân tộc vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội”. Những đóng góp quan trọng và nhiều mặt của Người “trên các lĩnh vực văn hóa, giáo dục và nghệ thuật chính là sự kết tinh của truyền thống văn hóa hàng ngàn năm của dân tộc Việt Nam, và những tư tưởng của Người là hiện thân của những khát vọng của các dân tộc mong muốn được khẳng định bản sắc văn hóa của mình và mong muốn tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc”.

 Xã hội loài người từ khi xuất hiện giai cấp thì bắt đầu có đấu tranh giai cấp. Hệ quả tất yếu của đấu tranh giai cấp đó là sự ra đời của nhà nước. Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, bản chất của nhà nước là quyền lực chính trị của giai cấp thống trị về mặt kinh tế. Một trong những đặc trưng của nhà nước là: Nhà nước là một tổ chức quyền lực công cộng đặc biệt có bộ máy chuyên thực hiện cưỡng chế và quản lý những công việc chung của xã hội, các thiết chế mang tính bạo lực như quân đội, công an, tòa án,...Trong đó, quân đội là đội ngũ then chốt bảo vệ sự tồn vong của nhà nước. Lịch sử đã lưu danh những quân đội hùng mạnh của các nhà nước trên thế giới như: Quân đội Ai Cập cổ đại, Hi Lạp cổ đại, Sparta, La Mã cổ đại, quân đội các quốc gia Trung Quốc cổ đại,...quân đội của phát xít Đức, đế quốc Anh và đế quốc Pháp...

Cách mạng tháng Mười Nga 1917 giành thắng lợi dẫn đến sự ra đời của Nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới làm cho chủ nghĩa tư bản không còn là một hệ thống hoàn chỉnh bao trùm thế giới. Trên thế giới đã phân chia thành hai hệ thống xã hội đối lập: Xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa. Bên cạnh đó, cuộc cách mạng thành công đã cổ vũ mạnh mẽ và chỉ ra con đường đúng đắn đi đến thắng lợi cuối cùng trong phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân các nước thuộc địa và phụ thuộc. Ở Việt Nam, thể hiện trong quá trình xác định con đường để giải phóng dân tộc và quá trình hình thành, phát triển con đường cách mạng. Tuy nhiên, chủ nghĩa xã hội không còn là một hệ thống từ khi chế độ chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, đồng thời tác động nghiêm trọng đến cục diện thế giới nói chung và các nước xã hội chủ nghĩa còn lại. Nhưng đó không phải là sự “cáo chung” của chủ nghĩa xã hội như một số học giả tư sản thường rêu rao mà chỉ là sự sụp đổ của một mô hình chủ nghĩa xã hội chưa đúng đắn, một bước lùi, một thất bại mang tính tạm thời. Trong xu thế hòa bình, hợp tác và phát triển thì vấn đề giữ vững độc lập chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ là quan trọng, vì thế sự thắng lợi của Cách mạng tháng Mười vẫn còn nguyên giá trị thời đại đối với các nước xã hội chủ nghĩa, trong đó có Việt Nam.