Trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc, thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là một trong những mốc son chói lọi nhất của lịch sử dân tộc Việt Nam. Nguyên nhân chính dẫn đến thành công của cuộc cách mạng là được đặt dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, là sự vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin trong điều kiện lịch sử cụ thể của nước ta một cách đúng đắn. Đảng đã lãnh đạo nhân dân ta đập tan ách phát xít Nhật, lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp gần 100 năm, xóa bỏ chế độ phong kiến hàng nghìn năm, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, làm thay đổi vận mệnh của dân tộc - mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Thành tựu to lớn của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là ở chỗ, lần đầu tiên trong lịch sử dân tộc Nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ, bị áp bức bóc lột trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình. Đây là vấn đề mang tính bước ngoặt và mang tầm vóc to lớn mà cho đến nay, trong quá trình xây dựng xã hội mới chúng ta không ngừng phát huy và mở rộng đó là vấn đề dân chủ.

Thành quả sau Cách mạng Tháng Tám chính là Nhân dân ta không chỉ làm chủ trên lĩnh vực chính trị mà là trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Điều mà trước khi cuộc cách mạng diễn ra Nhân dân ta không hề có được, thể hiện bản chất tốt đẹp của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Thực tiễn đã chứng minh, Cách mạng Việt Nam từ khi có Ðảng lãnh đạo, bất kỳ ở giai đoạn lịch sử nào, dân chủ vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng. Xây dựng và từng bước hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về Nhân dân. Quyền làm chủ của Nhân dân không chỉ trong các văn bản pháp luật mà còn thể hiện trong đời sống của Nhân dân. Thể hiện sự tiếp nối thành quả của Cách mạng Tháng Tám. Đặc biệt, trong quá trình đổi mới đất nước, Đảng ta đã có những phát triển mới, quan trọng trong nhận thức về dân chủ. Quan niệm về dân chủ không ngừng được mở rộng. Dân chủ được xem xét ở nhiều khía cạnh: Dân chủ là chế độ chính trị, giá trị, phương thức và nguyên tắc tổ chức xã hội, dân chủ chung đối với xã hội, dân chủ với mỗi cá nhân và dân chủ trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Với việc phát huy dân chủ, Đảng ta đã quán triệt sâu sắc và hoàn thiện hơn mục tiêu xã hội chủ nghĩa trong văn kiện Đại hội XI: "Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" thể hiện bước phát triển trong tư duy lý luận và thực tiễn của Đảng ta về vấn đề dân chủ. Đặc biệt, dân chủ không chỉ là mục tiêu, mà còn là động lực phát triển nhanh và bền vững của đất nước, vì nó phát huy tính tích cực, chủ động và phát huy năng lực sáng tạo của con người.

Trong điều kiện mới, để phát huy thành quả của Cách mạng Tháng Tám về quyền làm chủ của Nhân dân có nhiều vấn đề thực tiễn đặt ra. Hiện nay, đại bộ phận Nhân dân luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, dân chủ được thực hiện một cách rộng rãi trong đời sống Nhân dân. Tuy nhiên, dân chủ còn bị vi phạm, dân chủ hình thức vẫn còn tồn tại một số nơi, một bộ phận cán bộ, công chức tham nhũng, lãng phí, quan liêu, xa dân,…vẫn còn, họ chưa xứng đáng là “công bộc”, là “đầy tớ” thật trung thành của Nhân dân, dẫn đến quyền dân chủ của Nhân dân bị hạn chế, làm suy giảm niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng. Vì vậy, để phát huy dân chủ thực sự rộng rãi, đến với quãng đại quần chúng Nhân dân chúng ta cần phải:

Một là, xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. Nhà nước pháp quyền dưới chủ nghĩa xã hội là công cụ thể hiện và thực hiện quyền làm chủ của Nhân dân. Nhà nước pháp quyền quản lý xã hội trong khuôn khổ pháp luật. Khi pháp luật được thực thi, Nhà nước thể hiện Nhân dân là chủ thể của quyền lực chính trị, thực hiện chuyên chính với mọi hành động xâm phạm lợi ích của Nhân dân. Trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, quyền lực Nhà nước là thống nhất, nhưng có sự phân công rành mạch và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quyền lực Nhà nước trong việc thực hiện ba quyền: Lập pháp, hành pháp, tư pháp. Dân chủ gắn liền với kỷ luật, kỷ cương và công bằng xã hội, đòi hỏi phải được thực hiện trong thực tế cuộc sống trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội. Đồng thời, đảm bảo nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức, hoạt động của Đảng và Nhà nước.

Hai là, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức thật sự là “công bộc”, là “đầy tớ” thật sự trung thành của nhân dân. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc, công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”. Vì thế, cần xây dựng đội ngũ cán bộ vừa “hồng” vừa “chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Để mỗi người cán bộ, đảng viên luôn là tấm gương cho Nhân dân noi theo, luôn quan tâm đến lợi ích thiết thực của Nhân dân, vì Nhân dân phục vụ. Để đạt được yêu cầu trên cần thực hiện tốt Chỉ thị số 03/CT-TW của Bộ Chính trị, về việc đẩy mạnh cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, quán triệt và triển khai sâu rộng đến từng cán bộ, đảng viên và toàn dân. Nhằm xây dựng tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên là tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong công tác và đạo đức lối sống hàng ngày góp phần thực thi quyền làm chủ của Nhân dân. Đồng thời, ba vấn đề cấp bách nêu trong Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) đều đề cập đến công tác cán bộ. Vấn đề cấp bách thứ nhất được xem là trọng tâm, xuyên suốt và cấp bách nhất đã nêu rõ: “Kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, củng cố niềm tin của đảng viên và Nhân dân đối với Đảng. Vì thế, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức “vừa hồng, vừa chuyên”  thì phải thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI).

 Ba là, thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở theo tinh thần Chỉ thị 30/CT-TW ngày 18/02/1998 của Bộ Chính trị về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, cũng như Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 ngày 20/4/2007 của UBTVQH thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn. Nghị định số 71/1998/NĐ-CP ngày 08 tháng 9 năm 1998 ... Quy chế thực hiện dân chủ trong sinh hoạt của cơ quan, đơn vị sự nghiệp; Nghị định số 60/2013/NĐ-CP ngày 19/6/2013 của Chính phủ Quy định chi tiết Khoản 3 Điều 63 của Bộ luật Lao Động về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc. Nâng cao chất lượng hiệu quả Quy chế dân chủ ở cơ sở chính là việc chúng ta hiện thực hoá thành quả của Cách mạng Tháng Tám trong đời sống xã hội về việc phát huy quyền làm chủ của Nhân dân. Phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” tiếp tục được thực hiện và đi vào cuộc sống, qua đó củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền, góp phần huy động sức mạnh tổng hợp của các tầng lớp Nhân dân trong việc thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, phát huy dân chủ thực sự trở thành động lực cho sự phát triển. Một khi quy chế được thực thi nghiêm túc sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, tinh thần trách nhiệm của đội ngũ, cán bộ, đảng viên sẽ được nâng lên theo hướng “trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân” từng bước đáp ứng được nguyện vọng, lợi ích thiết thực của Nhân dân, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng.

Đồng thời kiên quyết đấu tranh có hiệu quả, chống lại các hiện tượng như dân chủ hình thức, vi phạm dân chủ, lợi dụng dân chủ để gây rối, làm tổn hại lợi ích Nhân dân và Nhà nước. Kiên quyết bác bỏ các luận điệu sai trái về dân chủ của các thế lực thù địch. Đó là yêu cầu của việc phát huy dân chủ trong điều kiện hiện nay.

Như vậy trên cơ sở thực thi quyền làm chủ của Nhân dân được đề ra trong Cách mạng Tháng Tám 1945. Qua 69 năm phát huy và không ngừng hoàn thiện vấn đề dân chủ. Mặc dù còn có những hạn chế nhất định trên con đường hiện thực hóa trong đời sống xã hội, đâu đó vẫn còn tình trạng vi phạm dân chủ, cán bộ, đảng viên chưa làm tốt chức trách nhiệm vụ của mình gây phiền hà cho Nhân dân. Nhưng dân chủ càng thể hiện rõ, đầy đủ về nội dung, hình thức biểu hiện của nó, thể hiện tính ưu việt, bản chất tốt đẹp của chế độ dân chủ xã hội chủ nghĩa. Bản chất tốt đẹp và tính ưu việt đó không phải tự nhiên mà có, mà đó là thành tựu vĩ đại của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Vì vậy, chúng ta phải kiên quyết bảo vệ, giữ gìn và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân. Nhiệm vụ này cần phải được các cấp, các ngành, mọi cán bộ đảng viên nhận thức đầy đủ và thực hiện nghiêm túc. Đó còn là sự tiếp nối thành tựu vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám trong giai đoạn cách mạng mới, tạo sự đồng thuận rộng rãi để phát huy sức mạnh của Nhân dân góp phần thành công trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, hoàn thành mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội./.