Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, được tiến hành theo 2 đợt. Cụ thể, đợt 1, từ ngày 21/10/2024 đến hết ngày 13/11/2024 và Đợt 2 từ ngày 20/11/2024 đến sáng ngày 30/11/2024 tại Hà Nội, đánh dấu một sự kiện chính trị quan trọng trong đời sống quốc gia. Trong bối cảnh kinh tế - xã hội Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, như tác động của biến động kinh tế toàn cầu, biến đổi khí hậu và các vấn đề nội tại về phát triển bền vững, kỳ họp này mang ý nghĩa đặc biệt. Đây không chỉ là dịp để các đại biểu Quốc hội thảo luận, đánh giá tình hình thực hiện các nghị quyết trước đó, mà còn để đưa ra các quyết sách quan trọng nhằm định hướng phát triển đất nước trong thời gian tới nhằm mục đích tổng kết những dấu ấn nổi bật và các thành tựu quan trọng đạt được tại kỳ họp. Qua đó, làm nổi bật vai trò của Quốc hội trong việc giải quyết các vấn đề kinh tế - xã hội cấp bách, nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật, và thúc đẩy sự phát triển toàn diện, bền vững của đất nước. Đồng thời, cũng nhấn mạnh những bài học kinh nghiệm, tạo nền tảng cho các kỳ họp tiếp theo đạt hiệu quả cao hơn.
1. Bối cảnh và nội dung chính của kỳ họp
Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV diễn ra sau Hội nghị Trung ương 10, khóa XIII của Đảng, khi tình hình kinh tế, chính trị và xã hội trong nước và quốc tế đang có nhiều biến động phức tạp. Trên thế giới, nền kinh tế toàn cầu tiếp tục chịu ảnh hưởng từ xung đột địa chính trị, khủng hoảng năng lượng và chuỗi cung ứng. Lạm phát gia tăng tại nhiều quốc gia lớn, trong khi các xu hướng bảo hộ mậu dịch làm suy giảm tốc độ tăng trưởng thương mại quốc tế, các chuỗi cung ứng toàn cầu đứt gãy cục bộ, làm biến động mạnh về giá xăng dầu, hàng hóa cơ bản, cước vận tải. Trong nước, kinh tế Việt Nam ổn định, kiểm soát lạm phát, linh hoạt giải quyết hiệu quả những vấn đề đột xuất, phát sinh về chính sách tiền tệ, tài khóa, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Ngoài ra, đất nước còn đối mặt với nhiều khó khăn như thiên tai, bão lụt cũng đặt ra nhiều thách thức.
Tuy nhiên, bối cảnh này là cơ sở để Quốc hội phát huy vai trò định hướng và dẫn dắt phát triển đất nước. Những nỗ lực thu hút đầu tư nước ngoài, tận dụng các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới và phát triển các ngành công nghệ cao đã mở ra những triển vọng tích cực. Quốc hội được kỳ vọng sẽ đưa ra các quyết sách kịp thời, hiệu quả để vượt qua thách thức và tận dụng cơ hội phát triển.
Trong khuôn khổ kỳ họp, nhiều nội dung quan trọng đã được đưa ra thảo luận. Trọng tâm của kỳ họp là xem xét và thông qua các dự án luật và nghị quyết quan trọng. Trong đó có nhiều vấn đề như: Chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, thành lập thành phố Huế trực thuộc Trung ương; chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 – 2035.
Ngoài ra, các vấn đề kinh tế - xã hội được đặt lên hàng đầu. Quốc hội tập trung đánh giá toàn diện kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024, thảo luận và thông qua kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 với các mục tiêu cụ thể như tăng trưởng GDP, kiểm soát lạm phát và tăng cường xuất khẩu. Các chính sách về giáo dục và y tế cũng nhận được sự quan tâm đặc biệt, với việc đẩy mạnh cải cách giáo dục, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực và tăng cường đầu tư vào hệ thống y tế cơ sở.
Trong lĩnh vực an ninh và quốc phòng, Quốc hội nhấn mạnh việc bảo vệ chủ quyền quốc gia, nâng cao năng lực phòng thủ và đối phó với các mối đe dọa phi truyền thống như an ninh mạng và biến đổi khí hậu. Những nội dung thảo luận không chỉ phản ánh sự toàn diện của kỳ họp mà còn khẳng định quyết tâm của Quốc hội trong việc xây dựng một đất nước phát triển, an toàn và bền vững.
2. Những dấu ấn nổi bật và thành tựu quan trọng
Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã để lại nhiều dấu ấn, thành tựu quan trọng, đặc biệt trong công tác lập pháp, giám sát tối cao và thảo luận về ngân sách cũng như các kế hoạch kinh tế - xã hội.
Một là, công tác nhân sự và các quyết định vấn đề quan trọng. Quốc hội đã xem xét, quyết định miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch nước đối với ông Tô Lâm; bầu Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhiệm kỳ 2021 - 2026 đối với ông Lương Cường; bầu Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV, Tổng Thư ký Quốc hội; phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải nhiệm kỳ 2021 - 2026; phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Công tác nhân sự được thực hiện thận trọng, chặt chẽ, bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo, bảo đảm đúng quy trình, quy định, đạt được sự thống nhất rất cao của các đại biểu Quốc hội.
Quốc hội đã xem xét, thảo luận và thông qua các nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2025; phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035; phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030; chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; việc thành lập thành phố Huế trực thuộc trung ương; Nghị quyết kỳ họp thứ tám, Quốc hội khóa XV.
Hai là, dấu ấn trong công tác lập pháp. Tại kỳ họp này, Quốc hội thông qua 18 luật và 21 nghị quyết; cho ý kiến lần đầu đối với 10 dự án luật quan trọng, góp phần hoàn thiện khung pháp lý, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Điển hình là Luật Đất đai (sửa đổi), được xem như một bước tiến lớn trong việc tháo gỡ các điểm nghẽn về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu và giải quyết tranh chấp đất đai. Những luật này không chỉ có ý nghĩa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn đảm bảo công bằng xã hội, phù hợp với tình hình thực tiễn. Không chỉ dừng lại ở việc thông qua luật, Quốc hội còn đổi mới quy trình lập pháp. Việc tổ chức các phiên thảo luận dân chủ, lắng nghe ý kiến từ các chuyên gia, đại biểu và nhân dân đã giúp nâng cao chất lượng văn bản pháp luật, đảm bảo tính khả thi cao. Điều này khẳng định vai trò của Quốc hội không chỉ là cơ quan lập pháp mà còn là nơi kết nối ý chí của nhân dân và nhà nước. Những tiến bộ này phản ánh sự nhạy bén của Quốc hội trong việc điều chỉnh pháp luật phù hợp với thực tiễn, đáp ứng mong đợi của người dân và doanh nghiệp.
Ba là, giám sát tối cao. Quốc hội tiếp tục phát huy vai trò giám sát tối cao thông qua các hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn và báo cáo giám sát chuyên đề. Quốc hội đã tiến hành chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông về các lĩnh vực: ngân hàng, y tế, thông tin và truyền thông. Phó Thủ tướng Chính phủ và các bộ trưởng với ý thức trách nhiệm cao đã tham gia giải trình nghiêm túc, làm sáng tỏ thêm nhiều vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Cuối phiên chất vấn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thay mặt Chính phủ báo cáo làm rõ những vấn đề thuộc trách nhiệm chung của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội. Các phiên chất vấn diễn ra sôi nổi với sự tham gia tích cực của các đại biểu, tập trung vào các vấn đề nóng. Điểm nhấn của công tác giám sát là sự sắc bén trong các câu hỏi của đại biểu Quốc hội và tinh thần trách nhiệm cao của các bộ trưởng, lãnh đạo cơ quan chức năng khi trả lời chất vấn. Những cam kết cụ thể được đưa ra tại kỳ họp đã giúp giải quyết nhiều vấn đề tồn đọng, tạo niềm tin cho người dân vào hiệu quả hoạt động của Quốc hội và Chính phủ. Ngoài ra, các báo cáo giám sát chuyên đề cũng chỉ ra các bất cập trong quản lý nhà nước, từ đó đề xuất giải pháp cải thiện nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và vốn đầu tư. Quốc hội cơ bản tán thành với Báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân gửi đến Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV và Báo cáo kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến Quốc hội năm 2024; đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương và chính quyền địa phương trong việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri; giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo do các cơ quan của Quốc hội chuyển đến trong năm 2024. Nhờ đó, nhiều vấn đề thực tiễn đã được tháo gỡ, tạo niềm tin cho nhân dân vào sự minh bạch, trách nhiệm của cơ quan quyền lực cao nhất.
Bốn là, hoạch định ngân sách và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Một điểm nhấn quan trọng khác của kỳ họp là việc thông qua ngân sách nhà nước năm 2025. Quốc hội đã tập trung vào việc phân bổ ngân sách hợp lý, ưu tiên các lĩnh vực giáo dục, y tế, hạ tầng giao thông và bảo vệ môi trường. Đây là cơ sở để thúc đẩy phát triển toàn diện, bền vững và đảm bảo an sinh xã hội. Bên cạnh đó, các kế hoạch kinh tế - xã hội năm tiếp theo cũng được thảo luận và thông qua. Những định hướng này không chỉ thể hiện tầm nhìn dài hạn mà còn tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh nhiều thách thức.
Nhìn chung, thành tựu của kỳ họp thứ 8 đã khẳng định vai trò trung tâm của Quốc hội trong việc thúc đẩy tiến bộ xã hội và phát triển bền vững, đồng thời đáp ứng nguyện vọng của nhân dân trong bối cảnh nhiều thách thức và cơ hội đan xen.
3. Nhìn nhận và bài học kinh nghiệm
Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, được đánh giá là một trong những kỳ họp thành công, để lại nhiều dấu ấn quan trọng. Thành công này không chỉ đến từ những kết quả cụ thể đạt được, mà còn là sự hội tụ của nhiều yếu tố quan trọng trong quá trình tổ chức và thực hiện.
Một là, những yếu tố tạo nên thành công của kỳ họp. Một trong những yếu tố quan trọng nhất chính là vai trò lãnh đạo vững vàng của Quốc hội và các cơ quan liên quan. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã phối hợp chặt chẽ với Chính phủ và các cơ quan tư pháp để chuẩn bị nội dung kỳ họp kỹ lưỡng, đảm bảo chất lượng và tính khả thi của các dự án luật, nghị quyết. Các phiên thảo luận và chất vấn được tổ chức khoa học, với sự điều hành linh hoạt, công tâm của lãnh đạo Quốc hội, tạo môi trường thuận lợi cho các đại biểu phát biểu ý kiến và đóng góp xây dựng.
Sự tham gia tích cực của các đại biểu Quốc hội cũng là yếu tố quan trọng. Các đại biểu đã thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, nghiên cứu sâu sắc các vấn đề được đưa ra, từ đó đưa ra các ý kiến đóng góp mang tính thực tiễn và xây dựng. Những câu hỏi chất vấn sắc bén, đúng trọng tâm và các đề xuất giải pháp cụ thể đã góp phần nâng cao chất lượng thảo luận, đồng thời thúc đẩy các cơ quan chức năng đưa ra cam kết thực hiện hiệu quả.
Hai là, bài học kinh nghiệm cho các kỳ họp tiếp theo. Từ thành công của kỳ họp thứ 8, có thể rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quý giá để áp dụng cho các kỳ họp sau.
Thứ nhất, cần tiếp tục phát huy những điểm mạnh, đặc biệt là việc chuẩn bị nội dung và tổ chức kỳ họp. Việc chuẩn bị sớm và kỹ lưỡng các dự thảo luật, nghị quyết không chỉ giúp các đại biểu có đủ thời gian nghiên cứu mà còn nâng cao chất lượng thảo luận và quyết định. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý, điều hành kỳ họp cần được tiếp tục đẩy mạnh, giúp tiết kiệm thời gian và tăng tính minh bạch.
Thứ hai, cần cải thiện những điểm còn hạn chế. Một số đại biểu phản ánh rằng thời gian thảo luận cho một số vấn đề quan trọng còn hạn chế, chưa đủ để phân tích sâu sắc các khía cạnh khác nhau. Do đó, cần có sự điều chỉnh hợp lý về thời gian và lịch trình làm việc để đảm bảo chất lượng thảo luận. Ngoài ra, cần tăng cường cơ chế giám sát việc thực hiện các nghị quyết sau kỳ họp, đảm bảo các cam kết và giải pháp được triển khai kịp thời, hiệu quả.
Nhìn chung, kỳ họp thứ 8 không chỉ là minh chứng cho sự lãnh đạo hiệu quả của Quốc hội mà còn là cơ hội để nhìn nhận, rút ra bài học kinh nghiệm nhằm cải thiện hơn nữa chất lượng các kỳ họp trong tương lai. Sự thành công này là động lực để Quốc hội tiếp tục khẳng định vai trò là cơ quan quyền lực cao nhất, đồng hành cùng nhân dân trong quá trình phát triển đất nước.
Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, đã khẳng định vai trò trung tâm của Quốc hội trong việc lãnh đạo và định hướng phát triển đất nước. Với những quyết sách quan trọng được thông qua, từ công tác lập pháp, giám sát tối cao đến thảo luận ngân sách và kế hoạch kinh tế - xã hội, kỳ họp không chỉ giải quyết hiệu quả các vấn đề cấp bách mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong tương lai.
Ý nghĩa của kỳ họp này được thể hiện qua những tiến bộ trong xây dựng pháp luật, giúp hoàn thiện khung pháp lý, thúc đẩy sự minh bạch và công bằng trong quản lý tài nguyên, kinh tế và xã hội. Đồng thời, các hoạt động giám sát chặt chẽ đã đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm giải trình, góp phần củng cố niềm tin của người dân vào cơ quan quyền lực cao nhất. Những quyết sách lớn về ngân sách và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội cũng đặt ra các mục tiêu cụ thể, mang lại tác động tích cực đến đời sống nhân dân, từ cải thiện hạ tầng đến nâng cao chất lượng giáo dục và y tế. Kỳ họp thứ 8 thực sự là bước tiến quan trọng trong hành trình xây dựng một Việt Nam phát triển, thịnh vượng và bền vững./.
Trần Văn Hòa Trường Chính trị Bến Tre