- Nền tảng tư tưởng của Đảng
Kế thừa, bổ sung và phát triển những tư tưởng của C.Mác & Ph.Ăngghen về đảng cộng sản trong điều kiện mới, V.I.Lênin đã xây dựng Học thuyết về “đảng kiểu mới” của giai cấp công nhân. Người khẳng định: “Chỉ đảng nào được lý luận tiền phong hướng dẫn thì mới có khả năng làm tròn vai trò người chiến sĩ tiền phong” (V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ, M.1975. t6, tr. 32). “Học thuyết Mác là một học thuyết vạn năng vì nó là một học thuyết chính xác. Nó là học thuyết hoàn bị và chặt chẽ, nó cung cấp cho mọi người một thế giới quan hoàn chỉnh, không thỏa hiệp với bất cứ một sự mê tín nào, một thế lực phản động nào, một hành vi nào bảo vệ sự áp bức của tư sản. Nó là người kế thừa chính đáng của tất cả những cái tốt đẹp nhất mà loài người đã tạo ra hồi thế kỷ XIX, đó là triết học Đức, kinh tế chính trị học Anh và chủ nghĩa xã hội Pháp” (V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ, M.1980. t23, tr. 50). Vì vậy, “đảng kiểu mới” phải lấy chủ nghĩa Mác làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động.
Nhận thức được bản chất cách mạng, khoa học và giá trị to lớn của chủ nghĩa Mác – Lênin, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc/Hồ Chí Minh đã đưa chủ nghĩa Mác – Lênin vào trong phong trào công nhân và phong trào yêu nước của nhân dân Việt Nam, tích cực chuẩn bị các tiền đề (chính trị, tư tưởng và tổ chức) để thành lập đội tiền phong của giai cấp công nhân và dân tộc Việt Nam – Đảng Cộng sản Việt Nam. Chính vì vậy, có thể khẳng định: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là kết quả của sự kết hợp sáng tạo giữa chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam.
Trong Hội nghị thành lập Đảng mùa xuân năm 1930, trên cơ sở “lấy chủ nghĩa Các Mác và Lênin làm gốc” (ĐCSVN: Văn Kiện Đảng toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, H.1998, t2, tr.100) và sự sáng tạo của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc/Hồ Chí Minh, Đảng đã “…chủ trương làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản” (Sđd, t2, tr.2).
Trên nền tảng tư tưởng và con đường cách mạng đúng đắn đó, Đảng đã lãnh đạo nhân dân ta tiến hành cuộc đấu tranh cách mạng lâu dài, gian khổ, vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách và giành được những thắng lợi vĩ đại. Đó thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đập tan ách thống trị của thực dân, phong kiến, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, đưa dân tộc ta tiến vào kỷ nguyên độc lập, tự do; thắng lợi của các cuộc kháng chiến chống xâm lược, mà đỉnh cao là chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954, đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ quốc, làm tròn nghĩa vụ quốc tế; thắng lợi của công cuộc đổi mới, tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế. Những thắng lợi vĩ đại ấy đã đưa “nước ta từ một xứ thuộc địa nửa phong kiến đã trở thành một quốc gia độc lập, tự do, phát triển theo con đường xã hội chủ nghĩa; nhân dân ta từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ xã hội; đất nước ta đã ra khỏi tình trạng nước nghèo, kém phát triển, đang đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, có quan hệ quốc tế rộng rãi, có vị thế ngày càng quan trọng trong khu vực và trên thế giới”. Chính vì vậy, chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trên thực tế không chỉ là là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng mà còn là nền tảng tư tưởng – “tài sản tinh thần to lớn và quý giá” của cả dân tộc ta.
Tuy nhiên, trong quá trình lãnh đạo, đôi lúc Đảng vẫn còn mắc khuyết điểm, sai lầm, làm cho cách mạng Việt Nam có lúc gặp khó khăn. Nguyên nhân sâu xa của những khuyết điểm, sai lầm đó là do giáo điều hoặc chưa thấm nhuần chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội, sự tan rã của các cộng sản ở Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu trước đây do giáo điều hoặc chưa thấm nhuần sâu sắc hoặc xa rời những nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lênin trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội. Vì vậy không thể đánh giá phiến diện, “đánh tráo khái niệm” hoặc cố tình hoặc ngộ nhận, định kiến, cực đoan nhằm để xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Với thái độ khách quan, khoa học và cách mạng chúng ta có thể khẳng định rằng: Khi nào đứng vững, kiên trì và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thì Đảng giữ được vai trò lãnh đạo, cách mạng thắng lợi. Ngược lại, không kiên trì, không vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thì sẽ dẫn đến sai lầm, khuyết điểm, cách mạng gặp khó khăn, thậm chí là thất bại. Vì vậy, việc kiên định, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là đòi hỏi bức thiết của cách mạng, là yêu cầu mang tính sống còn của công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng, là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của toàn Ðảng, toàn quân, toàn dân ta.
2. Nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả “học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”, “bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch” và góp phần “ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ” hiện nay.
2.1. Tình hình – Vấn đề đặt ra
Trong quá trình hoạt động của mình, Đảng ta luôn khẳng định, giữ vững và kiên trì nền tảng tư tưởng; nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về ý nghĩa, vai trò và các giá trị bền vững của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh được nâng lên. Đội ngũ cán bộ, đảng viên có bước phát triển về nhận thức, trình độ, bản lĩnh chính trị và năng lực tư duy. Công tác học tập, tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, vận dụng và phát triển lý luận đã và đang giải đáp nhiều vấn đề thực tiễn đặt ra. Song nhìn chung, chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chưa cao; tri thức kinh điển chưa được coi trọng đúng mức; một số quan điểm, học thuyết của các nhà kinh điển chậm được nghiên cứu, nhận thức một cách đầy đủ và chậm được bổ sung, phát triển để đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Chưa kịp thời phát hiện, nghiên cứu thấu đáo những vấn đề mới về lý luận và thực tiễn trong nước và thế giới. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ chưa bị đẩy lùi. Nhiều tổ chức đảng, đảng viên còn hạn chế trong nhận thức, lơ là, mất cảnh giác, lúng túng trong nhận diện và đấu tranh, ngăn chặn "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ; đấu tranh phòng, chống "diễn biến hòa bình", phản bác những luận điệu sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch, tổ chức phản động, phần tử cơ hội, bất mãn chính trị còn bị động, thiếu sắc bén và hiệu quả chưa cao.
Mặt khác, hiện nay, các thế lực thù địch lợi dụng truyền thông xã hội tập trung vào việc phủ định chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phủ nhận vai trò lãnh đạo và thành tựu của Đảng, từ đó đòi xoá bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng; ngoài ra các thế lực thù địch còn tập trung bôi xấu lãnh đạo Đảng, Nhà nước với nhiều hình thức tinh vi. Đặc biệt, quá trình toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế đang ngày càng sâu rộng, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra mạnh mẽ kéo theo sự phát triển bùng nổ của mạng Internet và hoạt động của các mạng xã hội toàn cầu cùng những thông tin xấu, độc nhanh chóng được lan truyền; các thế lực thù địch, phản động có những chiêu thức, thủ đoạn mới xuyên tạc nền tảng tư tưởng, chống phá Đảng, Nhà nước và công cuộc đổi mới, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế của nhân dân ta…
2.2. Nhiệm vụ, giải pháp
Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng là nguyên tắc của Đảng, là nguyên nhân mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, việc kiên định nền tảng của Đảng trở thành vấn đề vô cùng hệ trọng. Trong đó, Trung ương Đảng đã nhấn mạnh 3 nội dung cơ bản như sau:
2.2.1. Ngày 30/10/2016, Ban Chấp hành Trung ương khóa XII ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TW xác định 4 nhóm giải pháp để “tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ”. Trong đó, Nghị quyết đã nhấn mạnh:
- Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức trong toàn Đảng về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng và sự cần thiết của việc học tập, nghiên cứu, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Tích cực đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; đẩy mạnh công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, nhất là những mô hình mới, kinh nghiệm hay; khuyến khích phát triển tư duy lý luận phù hợp với đường lối đổi mới của Đảng.
- Tăng cường quản lý, chấn chỉnh hoạt động báo chí, xuất bản, Internet, mạng xã hội. Phát huy vai trò, nêu cao trách nhiệm của các cơ quan báo chí, cơ quan chủ quản báo chí trong công tác đấu tranh phòng, chống suy thoái, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa".
- Chủ động chuẩn bị các phương án, biện pháp cụ thể, sát với tình hình; xây dựng lý luận sắc bén để đấu tranh, phản bác có hiệu quả đối với các quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, phản động, phần tử cơ hội và bất mãn chính trị chống phá Đảng, Nhà nước và khối đại đoàn kết toàn dân tộc .
- Hoàn thiện Quy chế về kỷ luật phát ngôn đối với cán bộ, đảng viên; xử lý nghiêm những cá nhân, nhóm người cấu kết với nhau, lợi dụng vấn đề "dân chủ", "nhân quyền", tôn giáo, dân tộc để tuyên truyền, xuyên tạc và có hành vi nói, viết, lưu trữ, phát tán tài liệu sai trái…
2.2.2. Ngày 09/02/2018 Ban Bí thư khóa XII ban hành Chỉ thị số 23-CT/TW về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới. Trên cơ sở mục tiêu, quan điểm chung, Chỉ thị đã yêu cầu phải thực hiện những nội dung cụ thể như sau:
- Các cấp ủy, tổ chức đảng, trước hết là người đứng đầu tập trung lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt việc học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, gắn kết chặt chẽ với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao.
- Tiếp tục đổi mới phương thức triển khai, phương pháp tiếp cận nghiên cứu trong công tác lý luận. Khẳng định mạnh mẽ và cụ thể hóa những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các giá trị bền vững phù hợp với thực tiễn nước ta.
- Đổi mới mạnh mẽ về nội dung, phương pháp học tập, nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh theo hướng phù hợp với từng đối tượng, phát huy tính tự giác, tinh thần trách nhiệm, thường xuyên tự học tập, tự nghiên cứu để nâng cao trình độ, bản lĩnh chính trị và phương pháp công tác của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là thế hệ trẻ.
- Đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền về giá trị, những nội dung cơ bản, cốt lõi và những nội dung được Đảng ta vận dụng, phát triển mới của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; phát huy sức mạnh tổng hợp của báo chí, truyền thông, kết hợp chặt chẽ với tuyên truyền miệng và các kênh thông tin khác.
- Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đấu tranh phản bác có hiệu quả, kịp thời các quan điểm sai trái, thù địch. Đa dạng hóa hình thức đấu tranh bảo vệ nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
2.2.3. Đặc biệt, ngày 22/10/2018 Bộ Chính trị khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 35-NQ/TW "Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới". Nghị quyết khẳng định: Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng là bảo vệ Ðảng, Cương lĩnh chính trị, đường lối của Ðảng; bảo vệ nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Đồng thời, Nghị quyết nêu bảy nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, trọng tâm là:
- Tiếp tục làm cho toàn Ðảng, toàn dân, toàn quân nhận thức đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, làm cho chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội.
- Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục đối với các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ nhằm nâng cao sức đề kháng, khả năng chủ động đấu tranh, phản bác những quan điểm sai trái, thù địch.
- Tiếp tục làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn, hoàn thiện hệ thống lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta trong tình hình mới.
- Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và kiên quyết xử lý kịp thời, nghiêm minh các tổ chức đảng, đảng viên vi phạm Cương lĩnh chính trị, Ðiều lệ Ðảng, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Ðảng. Siết chặt kỷ cương, kỷ luật trong Ðảng.
- Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý và sử dụng internet, mạng xã hội. Trong đó chú trọng xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và có các giải pháp kỹ thuật phù hợp với sự phát triển nhanh của internet, mạng xã hội…
Thực tiễn cách mạng đã chứng minh hùng hồn bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn cũng như sức sống, ý nghĩa - giá trị bền vững của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay là tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả “học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”, “đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch” và góp phần “ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ”. Đảng ta lấy chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động là đặt trong sự kiên định sáng tạo và biện chứng của sự phát triển. Dùng cơ sở lý luận, lập trường, quan điểm chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh để đánh giá một cách khách quan, toàn diện những thành tựu và hạn chế của chặng đường cách mạng đã qua; tiếp thu thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, tổng kết những kinh nghiệm thành công và không thành công của Đảng để tìm ra những hình thức, bước đi, giải pháp đúng đắn, giải quyết được những vấn đề thực tiễn đặt ra là yêu cầu bức thiết của toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị để đưa nước ta sơm đạt mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, từng bước vững chắc tiến lên chủ nghĩa xã hội./.
Tài liệu tham khảo:
- Đảng Cộng sản Việt Nam, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (1991);
- Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị quyết số 04-NQ/TW Hội nghị BCHTW lần thứ 4 khóa XII, ngày 30/10/2016 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về "Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ”;
- Đảng Cộng sản Việt Nam, Chỉ thị số 23-CT/TW, ngày 9/2/2018 của Ban Bí thư về “Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới”;
- Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới;
- Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Giáo trình TCLLCT-HC, Phần “Những vấn đề cơ bản về đảng cộng sản và LSĐCSVN”, Nxb Lý luận chính trị, H.2017.
Xây dựng nông thôn mới
