ThS. Trần Văn Hòa
Giảng viên khoa Nhà nước và pháp luật
Mạng xã hội không còn là “vùng tự do tuyệt đối” mà đã trở thành một mặt trận tư tưởng sôi động. Trong thời đại số, cắm cờ lý tưởng không chỉ là biểu tượng tinh thần, mà còn là hành động thiết thực để khẳng định bản lĩnh chính trị, phản bác sai trái và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Cuộc chiến bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng từ lâu đã không còn gói gọn trong những diễn đàn lý luận hay hội nghị chuyên đề. Nó đã chuyển mình mạnh mẽ sang một “mặt trận mới” – không gian mạng. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII cũng đã nhấn mạnh: “Các thế lực thù địch, phản động tiếp tục đẩy mạnh chiến lược ‘diễn biến hòa bình’, thúc đẩy ‘tự diễn biến’, ‘tự chuyển hóa’ trong nội bộ; sử dụng các phương tiện truyền thông, mạng xã hội để xuyên tạc, chống phá nền tảng tư tưởng, đường lối của Đảng.” [1] .Ở đó, mỗi người dân không chỉ là độc giả, mà còn là người tạo ra và lan tỏa thông tin. Và cũng chính vì thế, mạng xã hội đã trở thành “trận địa số” – nơi diễn ra sự đối đầu không khoan nhượng giữa cái đúng và cái sai, giữa lý tưởng cách mạng và luận điệu xuyên tạc.
Không thể phủ nhận tính hai mặt của môi trường số. Nếu được sử dụng đúng cách, đây là kênh lan tỏa giá trị chính thống vô cùng hiệu quả. Nhưng nếu buông lỏng kiểm soát, đó cũng là mảnh đất màu mỡ để các thế lực thù địch gieo rắc mầm mống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, cổ súy cho các tư tưởng sai trái, thù địch, phản động. Vì vậy, mỗi người – đặc biệt là cán bộ, đảng viên, đoàn viên thanh niên – cần xác lập tư thế chủ động, bản lĩnh và tỉnh táo để "cắm cờ lý tưởng" một cách đúng đắn, mạnh mẽ trên từng dòng trạng thái, từng lượt chia sẻ, từng bài viết. Đại hội XIII của Đảng đã xác định: “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân; là nhiệm vụ sống còn của Đảng, của chế độ ta.” [2]
Âm mưu thâm độc – Giành diễn đàn, chiếm trận địa
Không phải ngẫu nhiên các thế lực thù địch chuyển hướng sang tấn công trên nền tảng số. Với hàng chục triệu tài khoản mạng xã hội tại Việt Nam, đặc biệt trong nhóm những người có tư tưởng xấu, bại hoại, đây là môi trường lý tưởng để phát tán thông tin độc hại, lan truyền những nội dung bóp méo sự thật, xuyên tạc lịch sử, công kích đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Chúng không công khai chống phá như thời chiến, mà khoác lớp áo “phản biện xã hội”, “nhà báo độc lập”, “nhà nghiên cứu khách quan” để tạo vỏ bọc chính danh. Thủ đoạn phổ biến là trích dẫn nửa vời, bóp méo phát biểu của lãnh đạo, thậm chí cắt ghép hình ảnh, video... nhằm tạo cảm giác “chân thật” để lôi kéo người nhẹ dạ, thiếu hiểu biết. Không dừng lại ở đó, nhiều kênh YouTube, blog, fanpage phản động còn đầu tư bài bản từ hình ảnh, âm thanh đến nội dung để gia tăng mức độ ảnh hưởng.
Đặc biệt nguy hiểm là cách chúng đánh vào giới trẻ – những người sinh ra trong hòa bình, ít va chạm thực tế chính trị – bằng nội dung giải trí lồng ghép thông tin sai lệch. Dưới chiêu bài “cởi mở tư duy” và “đa chiều thông tin”, chúng từng bước “chiếm diễn đàn”, chiếm lòng tin, từ đó mưu toan chiếm cả “trận địa tư tưởng” của thế hệ tương lai.
“ Cắm cờ” trên không gian mạng
“Cắm cờ” trong nghĩa biểu tượng là khẳng định chủ quyền. “Cắm cờ lý tưởng” trên mạng cũng mang ý nghĩa tương tự: khẳng định lập trường tư tưởng, thể hiện bản lĩnh chính trị, dấn thân vì lẽ phải trong một môi trường đầy hỗn tạp thông tin. Ở thời đại mà “ai cũng có thể là nhà xuất bản thông tin”, thì cắm cờ lý tưởng chính là việc lan tỏa sự thật, phản bác sai trái, gìn giữ niềm tin xã hội.
Không phải là những hành động lớn lao. Đôi khi chỉ cần một bình luận đúng đắn, một lần chia sẻ bài viết chính luận sắc sảo, một lượt “report” những nội dung phản động cũng là cách chúng ta thực hiện “cắm cờ”. Đó là khi ta không im lặng trước thông tin sai lệch. Là khi ta chọn đứng về phía chân lý, không ngần ngại đấu tranh có lý, có tình, có dẫn chứng, có chuẩn mực.
Quan trọng hơn, cắm cờ lý tưởng là quá trình tự nhận thức: mỗi người hiểu rằng không gian mạng không vô hại, rằng lòng tin cũng cần được bảo vệ như chủ quyền lãnh thổ. Một khi từng người tự xây “hệ miễn dịch” tư tưởng, trận địa số sẽ không còn là nơi kẻ thù lộng hành.
Thực tiễn phản bác – Khi giới trẻ lên tiếng
Thực tiễn đã chứng minh rằng, không ít bạn trẻ ngày nay không chỉ là người tiếp nhận thông tin, mà đã trở thành chủ thể phản bác, lan tỏa giá trị đúng đắn. Trên nền tảng TikTok, Facebook, YouTube, nhiều cá nhân trẻ – từ sinh viên ngành báo chí đến những cán bộ trẻ ở địa phương – đã lập ra kênh “chính luận số” để phân tích, bóc trần các chiêu trò xuyên tạc.
Chẳng hạn, nhiều nhóm sinh viên của các trường đại học được biết đến với các video ngắn phản bác luận điệu sai trái về biển Đông, dân chủ phương Tây, quyền con người ở Việt Nam. Hay loạt podcast “Chuyện Chính Luận” do thanh niên Hà Nội thực hiện, đã thu hút hàng chục nghìn lượt xem nhờ phong cách gần gũi, dễ hiểu, dễ chia sẻ. Dẫn chứng rõ nét cho tinh thần xung kích chính luận của người trẻ chính là Cuộc thi viết chính luận năm 2024 vừa qua. Hàng nghìn bài dự thi từ học sinh, sinh viên, đoàn viên đã thể hiện quan điểm sắc sảo, khả năng phản biện cao trước các luận điệu sai trái. Trong đó, nhiều tác phẩm xuất sắc như “Ngọn đèn lý tưởng giữa đêm mạng”, “Chọn niềm tin – Không chọn im lặng”... đã được lan tỏa mạnh mẽ trên mạng xã hội, trở thành “vũ khí mềm” của thế hệ trẻ trong cuộc chiến không tiếng súng. Nhiều mô hình ở địa phương cũng cho thấy sức bật của giới trẻ: Hệ thống Zalo Page đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở trong đó Tỉnh đoàn
Bến Tre đã thiết lập 170 kênh Zalo Page, bao gồm 13/15 kênh cấp huyện và 157/157 kênh cấp xã, phường, thị trấn. Hệ thống này đã thu hút hơn 20.000 đoàn viên, thanh niên và người dân theo dõi, với hơn 2.000 bài viết được đăng tải về hoạt động công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi [3].
Điều đó chứng tỏ: khi người trẻ có lý tưởng, có tri thức và được trao niềm tin, họ sẽ biết cách “dựng cờ” vững chắc trên trận địa tưởng như vô hình.
Biến mạng xã hội thành thành trì tư tưởng
Để “cắm cờ” hiệu quả trên không gian mạng, không thể chỉ trông chờ vào tinh thần tự giác cá nhân. Cần có chiến lược đồng bộ từ nhận thức đến hành động.
Một là, cần phát triển đội ngũ “chiến sĩ chính luận số” có hiểu biết chính trị, kỹ năng truyền thông và bản lĩnh phản bác. Các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội và các tổ chức xã hội trong đó nòng cốt là Đoàn Thanh niên, các trường học, cơ sở đào tạo cần chủ động tổ chức lớp tập huấn về an toàn thông tin, kỹ năng phát hiện tin giả, cách đối thoại tư tưởng trên mạng.
Hai là, các cơ quan báo chí chính thống cần mạnh dạn đổi mới: đầu tư sản xuất nội dung dạng “meme chính luận”, “infographic chính trị”, video ngắn dạng “hỏi – đáp” để tiếp cận giới trẻ. Một bài viết hay nhưng chỉ tồn tại trên báo in thì khó lan xa bằng một video 1 phút được chia sẻ hàng nghìn lượt trên mạng xã hội.
Ba là, cần tạo hành lang pháp lý và công nghệ mạnh mẽ hơn để xử lý các trang phản động, tài khoản giả mạo, nội dung độc hại. Sự phối hợp giữa các Sở ngành, lực lượng an ninh mạng và lực lượng công an và các nền tảng công nghệ cần được tăng cường để “lọc độc giữ lành”.
Và hơn hết, mỗi người dân, mỗi cán bộ, đảng viên cần nâng cao nhận thức: mạng xã hội không thể là nơi “thả trôi tư tưởng”. Mỗi hành động, dù nhỏ, đều góp phần tạo nên trận tuyến vững chắc bảo vệ lý tưởng Đảng, khẳng định bản lĩnh chính trị thời đại mới.
Bản lĩnh lý tưởng – Lá cờ không bao giờ ngã
Cắm cờ lý tưởng trên trận địa số không phải là lời hiệu, mà còn là hành động cụ thể, thường ngày, bình dị – nhưng đầy sức mạnh. Đó là khi chúng ta không im lặng trước sự sai trái. Là khi chúng ta chọn đứng về phía lý tưởng đúng đắn bằng hành động – dù chỉ là một lượt chia sẻ, một dòng bình luận, một lời cảnh báo đúng lúc.
Trong thời đại mà dòng thông tin đan xen thật – giả, khi niềm tin xã hội dễ bị tổn thương, thì việc giữ vững tư tưởng, truyền đi thông điệp tích cực, trở thành “người gác cổng” cho không gian mạng là sứ mệnh thiêng liêng của mỗi công dân có trách nhiệm.
Lá cờ lý tưởng chỉ có thể tung bay khi được dựng trên nền tảng tri thức và lòng tin. Và trong thời đại số hôm nay – chính bạn, tôi, chúng ta – là người đang giữ cán cờ đó.
Trong thời đại số, nơi trận địa tư tưởng không còn giới hạn bởi không gian và thời gian, thì việc “cắm cờ lý tưởng” không còn là nhiệm vụ của riêng ai. Đó là hành động mỗi cá nhân khẳng định bản lĩnh, bảo vệ sự thật, lan tỏa niềm tin vào con đường cách mạng của Đảng và dân tộc. Dù bạn là cán bộ, đảng viên, sinh viên hay công dân bình thường, chỉ cần bạn chọn đứng về phía lý tưởng cách mạng, mỗi lượt chia sẻ tích cực, mỗi bình luận có trách nhiệm đều là một lần “dựng cờ” giữa muôn trùng thông tin.
Trận địa số không phải nơi dành cho sự im lặng. Khi lý tưởng Đảng được lan tỏa bằng lý trí, được gìn giữ bằng tri thức và được bảo vệ bằng tinh thần trách nhiệm, thì không một thế lực thù địch nào có thể xuyên thủng trận tuyến niềm tin. Mỗi người dân chính là một lá cờ đang tung bay trên không gian mạng – biểu tượng sống động cho ý chí, cho bản lĩnh, và cho tình yêu Tổ quốc trong kỷ nguyên mới.
Tài liệu tham khảo
[1] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, tr. 122.
[2] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, tr. 114.
[3] Trang thông tin chuyển đổi số Bến Tre, Tỉnh Đoàn Bến Tre thiết lập 170 trang Zalo hỗ trợ đề án chuyển đổi số, Tỉnh Đoàn Bến Tre thiết lập 170 trang Zalo hỗ trợ đề án chuyển đổi số | Chuyển đổi số - Bến Tre.