Kỷ niệm 114 năm Ngày Quốc tế Phụ nữ (08/3/1910-08/3/2024), 1983 năm cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, ngày Quốc tế hạnh phúc 20/3 và 77 năm Ngày thành lập Trường Đảng tỉnh Bến Tre (Trường Chính trị Bến Tre) (07/3/1947-07/3/2024)!

Thứ sáu, 29 Tháng 3, 2024 - 04:17

Phát triển đội ngũ đảng viên – “Thà ít mà tốt”

ThS. Phan Văn Thuận
Trưởng Khoa Xây dựng Đảng
 

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh chưa một lần gặp và làm việc với V.I.Lênin, nhưng tư tưởng và hành động của Người có sự “trùng hợp” và thống nhất rất đặc biệt. “Thà ít mà tốt” là phương châm chỉ đạo trong xây dựng bộ máy nhà nước Xô – Viết trong tác phẩm cùng tên của V.I.Lênin. Đây được xem là bản “Di chúc” của Người về công tác cán bộ không chỉ có ý nghĩa đối với công tác xây dựng tổ chức bộ máy nhà nước Xô – Viết mà còn có giá trị đặc biệt đối với việc xây dựng đội ngũ đảng viên trong những năm đầu của thập niên 20, thế kỷ XX. Trên nền tảng đó và từ thực tiễn xây dựng, rèn luyện đội ngũ đảng viên của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt nhấn mạnh: “Đảng không phải chỉ cần nhiều, tuy nhiều là tốt, nhưng phải có cái chất của người đảng viên”. Những di sản về tư tưởng và những kinh nghiệm phong phú của Lênin và Bác Hồ trong xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có giá trị to lớn đối với công tác xây dựng đội ngũ đảng viên của Đảng ta hiện nay.

Đầu thế kỷ thứ XX, trên cơ sở những tư tưởng cơ bản của C.Mác và Ph.Ăngghen, V.I.Lênin đã xây dựng Học thuyết về đảng kiểu mới của giai cấp công nhân. Trong đó, Người khẳng định: Đảng kết nạp những người ưu tú của giai cấp công nhân và nhân dân lao động vào đảng, kịp thời đưa những người không đủ tiêu chuẩn đảng viên ra khỏi đảng. Đây là nguyên lý cơ bản trong xây dựng Đảng, đồng thời là quy luật tồn tại và phát triển của Đảng, là nguyên tắc, phương châm chỉ đạo trong công tác đảng viên. Theo Người, Đảng là tổ chức chiến đấu, “một tổ chức đặc biệt”, là đội tiền phong chính trị có tổ chức và là đội ngũ có tổ chức chặt chẽ nhất, cách mạng nhất và giác ngộ nhất của giai cấp công nhân. Đảng viên phải hội đủ những “tố chất cộng sản” như sau:

Một là, giác ngộ về lý tưởng cộng sản. Đó thực sự là những người đã có một sự giác ngộ cao độ trên cơ sở hiểu biết đầy đủ về Đảng và sứ mệnh lịch sử của Đảng, do vậy mà họ luôn “lấy sự suy nghĩ và tính tự giác cao độ làm cơ sở cho hoạt động của mình” 1

Hai là, có ý thức tổ chức, kỷ luật nghiêm. Là đảng viên của Đảng Cộng sản - tổ chức tiên tiến nhất, giác ngộ nhất, chặt chẽ nhất, cách mạng nhất của giai cấp công nhân, V.I.Lênin đòi hỏi “Đảng, đã là đội tiên phong của giai cấp, thì phải hết sức có tổ chức, rằng Đảng chỉ nên thu nhận những phần tử ít nhất cũng phải có một tính tổ chức tối thiểu” 2.  Vì vậy, “Bất kỳ người nào thừa nhận cương lĩnh của Đảng và ủng hộ Đảng bằng những phương tiện vật chất cũng như bằng cách tự mình tham gia vào một trong các tổ chức của Đảng, đều có thể được công nhận là đảng viên” 3.

Ý thức tổ chức, kỷ luật được hình thành và thực hiện dựa trên sự giác ngộ, đòi hỏi người đảng viên của Đảng phải chấp hành tuyệt đối sự phân công, điều động của Đảng, thậm chí khi Đảng cần, đảng viên sẵn sàng hy sinh cho Đảng. Người khẳng định: “Đảng là một tổ chức đặc biệt, đảng cần phải có những con người giác ngộ, sẵn sàng hy sinh tính mạng…”4

Ba là, có tinh thần lao động quên mình. Đó thực sự là những người tiên phong trong lao động sản xuất, là những đại biểu ưu tú trong phong trào của quần chúng, được quần chúng nhân dân tín nhiệm và thừa nhận: “Chỉ có những người chân thành đi theo chủ nghĩa cộng sản, chỉ những ai thành tâm trung thành với Nhà nước công nhân, chỉ có những người lao động trung thực, chỉ có những đại biểu thực sự của quần chúng bị áp bức… mới vào Đảng được” 5

Theo V.I.Lênin: Đảng viên có vai trò quyết định đến năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng. Vì vậy, Đảng phải đặc biệt chú trọng lựa chọn và kết nạp vào Đảng “những đảng viên mới không phải để quảng cáo mà là để làm việc thật sự… Những đảng viên hữu danh vô thực thì có cho không chúng ta cũng không cần” 6.  Chính vì vậy, để đảm bảo “chất cộng sản”, Người cũng yêu cầu phải thường xuyên, nghiêm túc rà soát, sàng lọc đội ngũ đảng viên và kiên quyết “đuổi ra khỏi đảng những kẻ gian giảo, những đảng viên cộng sản đã quan liêu hóa, không trung thực, nhu nhược”.7

Trên cơ sở vận dụng sáng tạo học thuyết Mác – Lênin nói chung, những lời chỉ dẫn của V.I.Lênin nói riêng vào thực tiễn cách mạng Việt Nam và xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đảng là gồm các đảng viên mà tổ chức nên. Mọi công việc của Đảng do đảng viên làm. Mọi nghị quyết của Đảng đều do đảng viên chấp hành. Mọi chính sách của Đảng đều do đảng viên mà thấu đến quần chúng. Mọi khẩu hiệu, mọi kế hoạch của Đảng đều do đảng viên cố gắng thực hiện. Vì vậy, Đảng cần phải … hấp thụ vào Đảng những người tốt trong giai cấp lao động…”8.  Đó là những người “… yêu nước nhất, hăng hái nhất, cách mệnh nhất. Nó sẽ gồm những người kiên quyết phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân,…, những người chí công vô tư, làm gương mẫu trong công cuộc kháng chiến, kiến quốc” 9.  Đó phải là những người: “thật sự tiên phong, gương mẫu, trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân, có trách nhiệm cao trong công việc, có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức cách mạng, ý thức tổ chức kỷ luật và năng lực hoàn thành nhiệm vụ, vững vàng trước mọi khó khăn, thách thức, phấn đấu cho mục tiêu, lý tưởng của Đảng”10.  Như vậy, trong quan niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, những người vào Đảng không chỉ là những người đã giác ngộ về lý tưởng cộng sản, không chỉ có ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm, không chỉ có tinh thần lao động quên mình vì Tổ quốc, vì nhân dân mà còn phải là những người thể hiện được “đạo đức cách mạng” trong quá trình lao động. Đạo đức cách mạng ấy chính là các phẩm chất “cần, kiệm, liêm, chính”, tinh thần “dĩ công vi thượng”, biết đặt lợi ích của Tổ quốc, của nhân dân lên trên lợi ích cá nhân; luôn xung kích đi đầu, làm gương cho người khác trong mọi công việc mà không hề kén chọn, tính toán thiệt hơn; biết lấy hai chữ “phụng sự” để làm kim chỉ nam cho hành động của bản thân. Chính vì lẽ đó, như V.I.Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Đảng không phải chỉ cần nhiều, tuy nhiều là tốt, nhưng phải có cái chất của người đảng viên”11

Kết nạp đúng những quần chúng ưu tú vào Đảng sẽ không chỉ làm số lượng đảng viên tăng lên mà còn giúp ổn định và nâng cao chất lượng hoạt động cũng như uy tín chính trị của Đảng, khẳng định vị thế cầm quyền vững chắc của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đảng mạnh là do mỗi chi bộ tốt, mỗi chi bộ tốt là do mỗi đảng viên tốt” 12.  Ngược lại, vì chạy theo số lượng, chỉ tiêu mà không chú trọng đến chất lượng sẽ góp phần tạo nên những đảng viên “hữu danh, vô thực”, làm cho tổ chức đảng “đông nhưng không mạnh”.

Mặt khác, để công tác phát triển đảng viên thực sự hiệu quả, đúng mục tiêu, quan điểm, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh: “Không nên hẹp hòi. Nhưng việc phát triển Đảng phải làm cẩn thận, không được cẩu thả” 13

Trên nền tảng tư tưởng ấy, từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta luôn quan tâm và đã đề ra nhiều chủ trương, nghị quyết, quy định, hướng dẫn về công tác xây dựng, phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên, coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng của Đảng. Theo đó, Đảng đã luôn chú trọng đến công tác đảng viên với phương châm phát triển đi đôi với sàng lọc và củng cố, đảm bảo cả về số lượng và chất lượng, không chạy theo số lượng đơn thuần. Đội ngũ đảng viên thật sự là người chiến sĩ cách mạng trong đội tiền phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và cả dân tộc, là hạt nhân trong tổ chức và lãnh đạo mọi thắng lợi của cách mạng nước ta.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945, với khoảng 5000 đảng viên ưu tú, dũng cảm, hy sinh, Đảng ta đã lãnh đạo toàn dân với 25 triệu người làm nên cuộc “Tổng khởi nghĩa” thành công, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; lãnh đạo toàn dân tiến hành 2 cuộc kháng chiến trường kỳ thắng lợi và đang vững bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội với vị thế ngày càng cao trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, trong thời kỳ mới - thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiên đại hóa và hội nhập quốc tế, thời kỳ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với khoảng 5,2 triệu đảng viên trên hơn 96 triệu dân, nhưng nghiêm túc đánh giá, chúng ta thấy rằng: Đảng viên hiện nay “đông nhưng không mạnh”. “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến tinh vi, phức tạp hơn; tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vẫn còn nghiêm trọng, tập trung vào số đảng viên có chức vụ trong bộ máy nhà nước. Còn một bộ phận đảng viên thiếu gương mẫu, thiếu bản lĩnh, bị cám dỗ bởi lợi ích cá nhân, suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; có việc làm, phát ngôn sai nguyên tắc, trái với Cương lĩnh, đường lối, Điều lệ Đảng; một số có biểu hiện dao động, hoài nghi về mục tiêu, lý tưởng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Nhiều tổ chức đảng, đảng viên còn hạn chế trong nhận thức, lơ là, mất cảnh giác, lúng túng trong nhận diện và đấu tranh, ngăn chặn “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; việc đấu tranh, phản bác những luận điệu sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch, tổ chức phản động, phần tử cơ hội, bất mãn chính trị còn bị động, thiếu sắc bén và hiệu quả chưa cao”.

Ngoài những lý do khách quan như tác động tiêu cực của mặt trái của kinh tế thị trường, âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch…; cần nhấn mạnh nguyên nhân chủ quan như: Về nhận thức, về thực hiện công tác đảng viên của các tổ chức đảng. Không ít cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên chưa nhận thức đầy đủ, sâu sắc tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và chất lượng đảng viên. Lâu nay, công tác cán bộ đã được bàn nhiều, nhưng công tác đảng viên còn ít bàn đến, mặc dù đó là công tác rất quan trọng; kết nạp không gắn với củng cố, rà soát, sàng lọc đảng viên… Ý thức tự tu dưỡng, rèn luyện của bản thân đảng viên còn kém; chưa gương mẫu đi đầu, không “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”, chưa vì nước, vì dân, vì Đảng mà “hy sinh”. 

Thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng với sự tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, đang đặt ra yêu cầu vô cùng cấp bách trong xây dựng đội ngũ đảng viên không chỉ đáp ứng vai trò lãnh đạo của Đảng mà còn trực tiếp ngăn chặn, đẩy lùi những khuyết điểm, hạn chế nêu trên. Chính vì vậy, quán triệt sâu sắc và thực hiện sáng tạo lời dạy của V.I.Lênin và Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta cần quán triệt sâu sắc quan điểm của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng: “Thà ít mà tốt” còn hơn “đông nhưng không mạnh, hữu danh vô thực” trong việc xây dựng, kiện toàn đội ngũ đảng viên. Đồng thời tập trung nghiêm túc thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau:

Một là, nâng cao nhận thức, quán triệt đầy đủ, sâu sắc tầm quan trọng của nhiệm vụ xây dựng đội ngũ đảng viên thật sự tiên phong, gương mẫu, có trách nhiệm cao trong công việc, gắn bó với nhân dân; có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có ý thức tổ chức kỷ luật và năng lực hoàn thành nhiệm vụ; vững vàng trước mọi khó khăn, thử thách; luôn trung thành và phấn đấu, hy sinh cho mục tiêu, lý tưởng của Đảng.

Hai là, chấn chỉnh công tác kết nạp đảng viên, khắc phục triệt để tình trạng chạy theo số lượng, xem nhẹ chất lượng đơn thuần. Phát triển đảng viên gắn liền với củng cố tổ chức đảng, làm trong sạch đội ngũ đảng viên và bảo vệ chính trị nội bộ, đề phòng những phần tử cơ hội phản động, “kẻ gian giảo” chui vào Đảng.

Ba là, tăng cường công tác quản lý, giáo dục đảng viên. Nhất là đổi mới và nâng cao chất lượng học tập lý luận chính trị, học tập nghị quyết đối với đảng viên. Chủ động khắc phục những biểu hiện phai nhạt lý tưởng, chủ nghĩa cơ hội, thực dụng, vụ lợi, cá nhân, trung bình chủ nghĩa.

Bốn là, thực hiện nghiêm túc công tác rà soát, sàng lọc đảng viên; kiên quyết, kịp thời đưa những đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng bằng các hình thức thích hợp. Đề cao tính kỷ luật, kỷ cương của Đảng, tính chiến đấu, tự phê bình, phê bình và nâng cao trách nhiệm đảng viên trong sinh hoạt chi bộ.

Năm là, các cấp ủy, tổ chức đảng trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội cùng cấp triển khai thực hiện có hiệu quả Quy định số 124-QĐ/TW, ngày 02/02/2018 của Ban Bí thư về giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên và Quy định số 08-QĐi/TW của Bộ Chính trị về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội phát huy trách nhiệm tham gia xây dựng Đảng, thực hiện tốt việc giám sát các tổ chức đảng và đảng viên. Tích cực phát hiện, giới thiệu quần chúng ưu tú cho tổ chức đảng; đồng thời, giám sát đảng viên, phát hiện cho tổ chức đảng những đảng viên suy thoái về đạo đức, lối sống, có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Nếu V.I.Lênin cho rằng: Đảng là tổ chức chiến đấu, “một tổ chức đặc biệt” và Chủ tịch Hồ Chí Minh coi Đảng là đội tiền phong lãnh đạo và là “đày tớ trung thành” của nhân dân,.. thì đảng viên phải là “những người đặc biệt”. Đảng viên – giảng viên Trường Đảng/Trường Chính trị là “những người huấn luyện” của Đảng có nhiệm vụ trực tiếp thực hiện “công việc gốc” của Đảng là vừa “huấn”, vừa “luyện”   đội ngũ cán bộ, lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị cấp cơ sở, cán bộ, công chức, viên chức ở địa phương. Vì vậy, công tác xây dựng đội ngũ đảng viên ngoài việc thực hiện nghiêm túc các nhiệm vụ trên để đảm bảo “tố chất cộng sản”..., cần phải đồng thời quan tâm nâng tầm về kỹ năng, bản lĩnh, trình độ và tay nghề sư phạm cho đội ngũ đảng viên – giảng viên. Mặc khác, từng đảng viên – giảng viên phải không ngừng phấn đấu vươn lên để “thông thạo nghề huấn luyện” với tri thức, kiến thức, trình độ chuyên môn giỏi, “phải làm kiểu mẫu về mọi mặt: Tư tưởng, đạo đức, lối làm việc” và “phải không ngừng trao dồi về phương pháp huấn luyện”; góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ làm “cái gốc” cho công cuộc “Đồng khởi mới”, đẩy mạnh nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đẩy lùi nghèo nàn và lạc hậu, từng bước xây dựng quê hương Đồng khởi giàu đẹp, văn minh./.

________________

Ghi chú:

  1. V.I.Lênin: Về tư cách người ĐVCS, Nxb. Sự thật, H.1975, tr. 62
  2. V.I.Lênin: Về Xây dựng Đảng, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1977, tr. 69
  3. V.I. Lênin: Toàn tập, t.8, Nxb Tiến Bộ Mátxcơva, Hà Nội, 1977, tr. 268
  4. V.I.Lênin: Về tư cách người ĐVCS, Nxb.Sự thật, H.1975, tr. 43
  5.  V.I.Lênin: Về Xây dựng Đảng, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1977, tr. 196-197
  6. Sđd, tr. 196-197
  7. V.I.Lê-nin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, H. 1978, tập 44, tr. 154
  8. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t. 7, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 235
  9. Sđd, t. 6, tr.188
  10.  Hồ Chí Minh: Về xây dựng Đảng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1980, tr. 208
  11.  Sđd, tr.208
  12. Sđd, tr.208
  13.  Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.12, Nxb Chính trị quốc gia, HN. 2000, tr. 197.

Tin khác